De kerkenraad heeft zich uitvoerig met de vraag beziggehouden, meldde OnderWeg, het blad van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKV) en Nederlands Gereformeerde Kerken (NGK), vrijdag. „Één van de aanleidingen voor deze bezinning en het uiteindelijke besluit was dat gemeenteleden die namen van geschikt geachte ambtsdragers instuurden, de kerkenraad ook attendeerden op gemeenteleden die maar eenmaal per zondag naar de kerk gaan.” De gkv in Zuidlaren houdt iedere zondag twee kerkdiensten, om 9.30 en 16.30 uur.

Hele functioneren

De kerkenraad besloot tot een „ja, tenzij”: „Bij de talstelling van ambtsdragers zullen de criteria die in de Bijbel voorkomen in 1 Timoteüs 3 en Titus 1 gebruikt worden. Iemand die de gewoonte heeft om op zondag eenmaal naar de kerk gegaan, kan op tal worden gezet. Tenzij die eenmalige kerkgang een uiting is van een gebrek aan toewijding en trouw. Het gebrek aan toewijding en trouw is in dat geval zichtbaar in zijn hele functioneren in de gemeente.”

Ds. Th. J. Havinga, een van de twee predikanten van de gkv in Zuidlaren, benadrukt op de website van OnderWeg dat dit besluit niet betekent dat de kerkenraad geen waarde meer hecht aan het bezoek van de middagdiensten. „We worden ook ’s middags geroepen om de gemeenschap met elkaar te zoeken en de band met God te vieren.”

Overigens besloot de christelijke gereformeerde kerk in het Drentse dorp in 2009 geen middagdiensten meer op zondag te beleggen. De gemeente komt ’s zondags om 10.30 uur samen.

Als regel

„Heel wat” gemeenten binnen de GKV en NGK kennen inmiddels geen middag- of avonddienst meer, aldus het blad OnderWeg. De nieuwe kerkorde binnen de GKV geeft aan dat de kerkenraad „als regel” de gemeente twee keer per zondag bijeenroept: „De gemeente viert de zondag als dag van Christus’ opstanding. De kerkenraad roept de gemeente daarvoor samen in openbare kerkdiensten, als regel twee maal per zondag”, luidt het in artikel C36.1. Het Akkoord voor Kerkelijk Samenleven (NGK) kent eenzelfde artikel.

Heimwee

Jan Kuiper, als onderzoeker verbonden aan het Praktijkcentrum van de GVK, wijdde recent in de Gereformeerde Kerkbode van Groningen, Fryslan en Drenthe een artikel aan de woorden „als regel” in de kerkorde. Hij proeft bij zichzelf „iets van heimwee naar de tijd van de goed gevulde middagdiensten”, schrijft hij. „Je kon zeg maar twintig jaar geleden nog wel de vraag oproepen hoe eenmalige kerkgang zich verhoudt met avondmaalsviering (in het oude formulier worden mensen gewaarschuwd die de kerkdienst niet trouw bezoeken) maar nu zal de vraag opkomen of zo iemand, op tal kan staan voor ouderling of diaken. Hij is een oprecht christen, een voorbeeld voor velen, maar… Het automatisme is verdwenen en het extra criterium boven de Bijbelse staat onder druk. Is dat een ramp of een zegen?

Als ik het bovenstaande nog eens doorlees, proef ik bij mezelf heimwee naar de tijd van de goed gevulde middagdiensten, toen je alleen ouders van kleine kinderen miste. En ik denk dat er nog steeds goede argumenten zijn voor de middagdienst. Maar ik merk ook dat het herhalen ervan alleen niet voldoende is en dat het nodig is om elkaar recht in de ogen te kijken: wat houdt het in dat we als gemeente op de dag van Christus’ opstanding bij elkaar komen? Om die kern gaat het. En ik hoor ook van gemeentes die het gesprek op dat niveau met elkaar voeren.”

Onder druk

De tweede dienst op zondag staat in grote delen van kerkelijk Nederland onder druk. Recent sprak bijvoorbeeld de classis Rotterdam van de Christelijke Gereformeerde Kerken over de opkomst in de tweede dienst. Aanleiding vormde het besluit van de samenwerkingsgemeente Alexanderpolder om te stoppen met het beleggen van reguliere avonddiensten op zondag.

Lees ook in Digibron:

CGK-classis Rotterdam: Zorgen over tweede kerkdienst – Reformatorisch Dagblad (19 maart 2016)

Een lege avondkerk – Reformatorisch Dagblad (24 januari 2015)

Cgk Zuidlaren schrapt tweede kerkdienst – Reformatorisch Dagblad (8 september 2009)