Medewerkers van bar San Marcello in het centrum van Rome verzamelen dagelijks aan het eind van de dag voedsel dat is overgebleven. Ze geven het vervolgens aan een oudere zwerver die ze ”oom” noemen. Je kunt hem daarna zien eten in het portiek naast de bar. „Dat doen we al jaren zo”, zegt Francesco Botrugno, de eigenaar van de bar, die tijdens de lunch ook warme gerechten bereidt. „Ik zou graag met andere ondernemers systematisch voedsel willen schenken, maar ik weet niet hoe dat te organiseren.”

Met de wet op het tegengaan van verspilling van voedsel, die deze week bijna unaniem door de Italiaanse senaat werd aangenomen, krijgt Botrugno een instrument in handen. Die wet moet het leven gemakkelijker maken voor burgers en bedrijven –fabrikanten, restaurants, supermarkten, kleine winkels, boeren– die hun overtollige voedsel willen geven aan non-profitorganisaties die zich inzetten voor de hulp aan armen. Er leven 4,5 miljoen mensen in Italië onder de armoedegrens.

Voedsel wordt al aan non-profitorganisaties geschonken, maar door bureaucratische blokkades is dat niet heel eenvoudig. Vooral voor privépersonen en kleine bedrijven is het moeilijk om al dan niet bereid voedsel uit te delen. Aan wie en op welke manier? vraagt men zich af. Wat mag wel en wat kan niet worden gegeven?

De wet maakt onder meer duidelijk dat producten waarvan de minimale houdbaarheid maar kort is verstreken, toch mogen worden gebruikt. Dat geldt ook voor medicijnen, mits goed verpakt. Bovendien mag groente en fruit dat niet worden geoogst, bijvoorbeeld omdat de marktprijs dramatisch laag is, toch worden benut. Voorheen maakte lastige regelgeving de oogst door vrijwilligers moeilijk.

De controle op de kwaliteit wordt in de nieuwe wet toevertrouwd aan de distributeurs, zoals de voedselbank. Ook de overheid houdt een oogje in het zeil. Een grote rol bij de inzameling van overtollig voedsel heeft het dichte netwerk van rooms-katholieke parochies, waarvan er in Italië zo’n 26.000 zijn. Ook de voedselbank heeft een belangrijk aandeel –en krijgt een nog grotere rol– in het distribueren van de waren naar non-profitorganisaties.

Vrijwilligheid

De wet is gebaseerd op vrijwilligheid. Er is niet voorzien in sancties of beloningen. Dat vinden de betrokkenen wel zo verstandig. „Naar mijn mening”, zegt de verantwoordelijke van een Franse supermarktketen in dagblad La Stampa, „is de Italiaanse wet het beste op dit gebied in Europa. Een schenkingsverplichting zou leiden tot voedseloverschotten die de non-profitorganisaties niet kunnen verwerken.” Bovendien moet de vrijwillige basis de betrokkenheid tussen gever en ontvanger vergroten.