Buurtschap Ane, bij Hardenberg, 27 juli 1227. Bisschop Otto II zur Lippe sneuvelt samen met 400 ridders en schildknapen in het veen tijdens de beruchte slag bij Ane, die zaterdag nog officieel werd herdacht. Bisschop Otto II wil de weerspannige Drenten mores leren. Ze weigeren belasting te betalen en de heerser gaat naar het moorden om persoonlijk zijn gram te halen. Het leger voor de strafexpeditie tegen de Drentse leider Rudolf van Coevorden is zwaarbewapend. Gijsbrecht van Amstel is erbij, net als Herman van Woerden, de graven Gerard van Gelre, Boudewijn van Bentheim en Bernhard van Horstmar. Ze sterven allen in het veen.

Weerloos

In Hasselt scheept het leger zich in, om na een tocht over de Vecht in Ommen aan wal te gaan en verder naar Ane te reizen. Het loopt slecht voor hen af. De Drenten winnen, doordat de zwaar geharnaste ridders met hun eveneens geharnaste paarden wegzakken en weerloos zijn. Een deel van het bisschoppelijk leger vindt zijn graf bij Gramsbergen, maar 149 dode ridders, onder wie gelouterde veteranen van een kruistocht bij Damiate in Egypte, gaan terug naar Hasselt. Het hardnekkige verhaal gaat dat ze begraven liggen nabij Zwarte­watersklooster, een gehucht in de gemeente Zwartewaterland. In de volksmond heet een stuk grond bij een kolk al honderden jaren ’t Olde Karkhof, maar er is geen zerk te zien.

Amateurarcheoloog Paul Rademaker (78) uit Hasselt houdt zich sinds twintig jaar met deze zaak bezig. Hij weet bijna zeker dat de dode ridders hier in de buurt hun laatste rustplaats hebben. Bewijzen vond hij in tal van historische documenten.

Leden van de archeologische werkgroep Swars uit het naburige Staphorst deden vrijdag met medeweten van overheden en de grondeigenaar de hele dag onderzoek net buiten het oeroude gehucht. Ze gebruikten een uiterst nauwkeurig grondradar­systeem, bediend door specialisten uit Eindhoven.

Over een paar dagen, na analyse van de beelden, komen de eerste resultaten. Vanwege het grond­radarsysteem hoeft er niet gegraven te worden.

Menselijke activiteit

Op de AHN-hoogtekaart van het gebied zijn inderdaad op de bewuste plek vierkanten en lijnen te zien. „Absoluut afkomstig van menselijke activiteit”, zegt Ruud Raats van het hoofdbestuur van de AWN, de landelijke vereniging van vrijwilligers in de archeologie. Ook hij is ervan overtuigd dat er „iets” geweest moet zijn vroeger.

Zeker is wel dat er van 1233 tot de Reformatie bij Zwartewatersklooster een klooster stond. Het gebouw verrees om het zielenheil van de commandanten van het leger van Otto II die sneuvelden in Ane, veilig te stellen. Elke dag werden de gesneuvelden door de nonnen in gebed opgedragen, zo gaat het verhaal.

Het zou dus logisch zijn dat de gesneuvelden ook in de buurt begraven liggen. Of dat klopt, blijkt wellicht over een paar dagen, als de radar zijn data prijsgeeft.