Cybercriminaliteit is een kwaad dat als onkruid voortwoekert; dat ook niet afdoende lijkt te bestrijden. Denk je het met wortel en tak uitgeroeid te hebben, dan komt het even later op een andere plaats weer boven de grond. Cybercriminelen spelen een soort kat-en-muisspelletje met de bestrijders van dit kwaad.

Duizenden computergebruikers hebben inmiddels te maken gehad met een virus waardoor hun programma’s onklaar gemaakt worden. Boeven hebben ontdekt dat het infecteren van systemen een betrekkelijk gemakkelijke manier is om mensen geld afhandig te maken. Want daar gaat het hun om.

Via nepmails of foute websites wordt zogenoemde ransomware op de computer van een nietsvermoedende gebruiker geplaatst. Als het apparaat besmet is, worden ongemerkt bestanden versleuteld, waardoor ze niet meer te benaderen zijn door de gebruiker. Toegang tot de documenten of foto’s kan de computer­bezitter weer krijgen als hij betaalt. Voor particulieren varieert het bedrag tussen van 180 tot 450 euro, voor bedrijven kan dit oplopen tot duizenden euro’s.

Politie en beveiligingsbedrijven constateren dat het aantal besmettingen met ransomware in rap tempo toeneemt. Vandaar dat de nationale politie in samenwerking met Europol en enkele beveiligingsbedrijven van de bestrijding van dit kwaad een speerpunt heeft gemaakt.

Deze computercriminaliteit uitbannen zal waarschijnlijk nooit lukken. Maar er zijn wel maatregelen te nemen om het risico om slachtoffer te worden van een aanval te beperken.

Het eerste en ook het voornaamste middel om cybercriminelen in hun snode plannen te dwarsbomen, is zelf alert en secuur te zijn. Nog steeds worden gebruikers slachtoffer omdat ze zelf te weinig opletten. Iedereen kan bijvoorbeeld zo langzamerhand weten dat er nogal wat nepmails verzonden worden die de schijn hebben afkomstig ter zijn van banken en bedrijven. Te snel worden deze geopend, zonder dat eerst nauwkeurig wordt gelezen of de afzender inderdaad de bekende bank is. Controle van de tekst wijst vaak uit dat deze taal­kundig net niet helemaal klopt. Dan kan iedereen weten dat dit foute boel is.

Evenzo is het zaak om met regelmaat een back-up van de eigen bestanden te maken. Betrekkelijk weinig mensen doen dat. Met als gevolg dat wanneer het de criminelen gelukt is de computer te blokkeren, men werk van vele weken, zo niet maanden kwijt is.

Hoewel de praktijk leert dat een totale beveiliging onmogelijk is, doen particulieren er goed aan om een beveiligingsabonnement te nemen. Bedrijven doen dat bijna standaard, privégebruikers vinden dit soms niet nodig of ook wel te duur. Maar zeker hier geldt: goedkoop is duurkoop. Wie afziet van een betrek­kelijk kleine uitgave kan tot de ontdekking komen dat een geringe besparing tot een forse schade kan leiden.