„IS raakt vijand op zijn zwakke plekken”
Op de nationale feestdag in Frankrijk zaaide een eenling met een vrachtwagen gisteren dood en verderf in een mensenmassa in Nice. Veiligheidsdeskundige Peter Wijninga: „Dat ook kinderen slachtoffer zijn, geeft aan met wat voor idioten we te maken hebben.”
Hoe taxeert u deze aanslag in Frankrijk?
Veiligheidsdeskundige Peter Wijninga van het Haagse Centrum voor Strategische Studies (HCSS) vanmorgen: „Toen ik hoorde over de aanslag in Nice, dacht ik: Wéér Frankrijk. Niet geheel zeker is of het werkelijk om een terreuraanslag gaat. Voor zover bekend heeft de dader, een Fransman van Tunesische afkomst, geen jihadistisch verleden. Het gaat kennelijk niet om een teruggekeerde IS-strijder. Het kan natuurlijk iemand zijn die sympathiseert met IS. Een ”lone wolf”, een eenling die opeens toeslaat.
Gek genoeg moest ik na de aanslag gisteren ook aan de aanslag op Koninginnedag 2009 in Apeldoorn denken, toen een verwarde man op het publiek inreed. Misschien hebben we in Nice ook met een verwarde figuur van doen die in een moment van volledige waanzin een daad wilde stellen.”
Gesteld dat het om islamitische terreur gaat; is een aanslag met een vrachtwagen een nieuwe methode?
„Vrachtwagens worden vaker bij terreuracties ingezet, bijvoorbeeld in Irak en Libanon. Maar dat iemand met een vrachtwagen op een menigte inrijdt, is volgens mij wel nieuw. Al-Qaida schijnt wel een oproep in die zin te hebben gedaan. Het is de dader erom te doen zo veel mogelijk slachtoffers te maken. Mannen, vrouwen, kinderen, het maakt niet uit. Dat tekent met wat voor verschrikkelijke idioot we te maken hebben.”
Kiest de aanslagpleger bewust voor 14 juli, een feestdag in Frankrijk?
„Dat denk ik zeker. Quatorze Juillet, dus 14 juli, is in Frankrijk dé nationale feestdag. Zelf heb ik die tijdens een vakantie ook wel eens van nabij meegemaakt. Een mooi, gezellig volksfeest. Ook was ik toen getuige van een vuurwerkevenement. Elk dorp heeft ongeveer zijn eigen vuurwerkfestijn. Het is triest dat Frankrijk uitgerekend op zo’n dag weer doelwit is van zo’n verschrikkelijke aanslag.”
IS lijkt op zijn retour en moet verschillende plaatsen in Syrië prijsgeven. Zijn dit de laatste stuiptrekkingen van de terreurbeweging?
„Feit is dat IS in het nauw zit. Toen de terreurbeweging haar territorium uitbreidde, pleegde IS geen aanslagen. Dat is veranderd. IS verliest terrein en probeert nu zijn tegenstander te raken op zijn zwakke plekken. Door de open westerse samenleving aan te vallen. Het neerhalen van het Russische vliegtuig in de Sinaï door IS vorig jaar, was een duidelijk signaal dat het zijn strategie ook op het buitenland richtte. De aanslagen in Beiroet, Parijs, Brussel, San Bernardino, Ankara, Istanbul, maar ook Bagdad en Nice zijn een verdere invulling van die strategie.”
Komende week is de Nijmeegse Vierdaagse. Zal de organisatie zich achter de oren krabben?
„Veiligheidsfunctionarissen zullen hun checklijsten zeker nalopen. Ik denk dat bijvoorbeeld de politie, ook in niet-opvallende kleding, zal meelopen. Drukke plaatsen zullen extra in de gaten worden gehouden.
Honderd procent veiligheid is niet te garanderen. Het is niet te doen om bij een feest in een stad het hele terrein af te sluiten met betonnen blokken, zodat vrachtwagens daar niet kunnen komen. Als je een stad verandert in een fort, komt dat de sfeer niet ten goede.”
Wellicht blijven mensen uit angst weg bij evenementen?
„Dat denk ik wel. Dan bereiken terroristen hun doel: angst en chaos veroorzaken. In Turkije is de toeristenindustrie ingestort na recente aanslagen. Ik denk weleens dat de IS-terroristen erop uit zijn westerse overheden zover te krijgen dat die stringente veiligheidsmaatregelen in te voeren, zodat de privacy van burgers wordt ingeperkt en we in een bigbrothersamenleving komen. De terroristen hopen dan dat burgers daar massaal tegen in opstand komen, hun regeringen omver werpen en dat er zo chaos ontstaat.”