Het is een Marokkaanse vader een doorn in het oog dat zijn 15-jarige dochter uitgaat met Nederlandse jongens. Het zint vader niet dat dochterlief geen hoofddoek draagt, met vrienden aan het strand ligt en disco’s bezoekt. De Nederlandse zeden en gewoonten bederven haar. Dat moet veranderen. En wel snel. Vader speldt zijn dochter op de mouw dat ze zes weken vakantie gaan vieren in Marokko. Eenmaal daar pakt hij haar paspoort af en brengt hij haar naar familie in een bergdorpje. Daar blijft ze. Voorgoed. Ondanks haar protest.

Vechtscheiding

Een dergelijke ontvoering vanuit Nederland komt meer dan eens voor, weet Coşkun Çörüz. Hij is directeur van het Centrum Internationale Kinderontvoering en zat van 2001 tot 2012 voor het CDA in de Tweede Kamer. Vanmiddag was hij op Schiphol bij de aftrap van een campagne om kinderontvoering terug te dringen. Onderdeel van die campagne is dat alleenreizende ouders met kinderen het advies krijgen om een zogeheten ”toestemmingsformulier reizen met minderjarige kinderen” mee te nemen. Ontbreekt de toestemming van de andere ouder, dan kan de marechaussee op Schiphol argwaan krijgen en besluiten tot onderzoek. Waarom reist een man alleen met z’n 10-jarige zoontje naar Spanje? Wil hij zijn kind voorgoed weghouden bij moeder, de vrouw met wie de man in een vechtscheiding ligt?

Iedere werkdag wordt er vanuit of naar Nederland een kind ontvoerd, zegt Çörüz. Vorig jaar ging het om 237 kinderen, in 2014 stond de teller op 247. Van de gekidnapte kinderen komt zo’n driekwart niet meer terug. De ontvoeringen vanuit Nederland namen toe. In 2014 werden er vanuit ons land 107 kinderen ontvoerd, vorig jaar liep dat op tot 123. Naast daadwerkelijke ontvoeringen waren er vorig jaar ook 375 „dreigende” kidnaps. „In zo’n geval vraagt een ouder het Centrum Internationale Kinderontvoering bijvoorbeeld om advies. Mag een moeder haar kind naar het buitenland meenemen zonder instemming van de vader? Wij zeggen dan: „Let op, als u dat doet bent u strafbaar op grond van artikel 279 van het Wetboek van Strafrecht. En u handelt ook in strijd met het Haags Kinderontvoeringsverdrag uit 1980.”

In 80 procent van de gevallen is de ontvoerder de moeder van 
het kind. „Die beseft vaak niet 
dat ze strafbaar is als ze met 
haar kind vertrekt, zonder toestemming van de vader. Zo’n vrouw zegt dan: „Het is toch 
míjn kind?” Terwijl het kind 
natuurlijk ook van de vader is.”

In de lijst van 2015 van landen waar een Nederlands kind naar ontvoerd wordt, staan Duitsland en België bovenaan. „Dat heeft te maken met de globalisering. Nogal wat Nederlanders wonen en werken in die landen. Bij een vechtscheiding besluit bijvoorbeeld de moeder een kind in Duitsland onder te brengen, zonder toestemming van de vader.” Nummer drie op de lijst is Polen, wat te verklaren is door de komst van tienduizenden arbeidsmigranten uit dat land. Dan komen op de lijst Turkije en vervolgens Groot-Brittannië en Spanje. In de lijst van 2014 stond Marokko op de derde plaats.

Bemiddeling

Bemiddeling (mediation) verdient de voorkeur om tot een oplossing te komen in een conflict tussen echtelieden waarbij sprake is van een kinderontvoering, benadrukt Çörüz. „Voor dit soort situaties, je zou ze vechtscheidingen-plus kunnen noemen, heeft het Centrum Internationale Kinderontvoering een speciaal mediation­bureau opgericht. De resultaten van bemiddeling zijn verrassend. Het slagingspercentage ligt op zo’n 60 procent.

Na allerlei juridische trajecten spreken ouders tijdens mediation weer met elkaar. Vaak willen kinderen loyaal blijven aan beide ouders. Daarom is belangrijk beide partijen iets te gunnen. Bemiddeling kan ertoe leiden dat een kind bijvoorbeeld grotendeels bij moeder in Nederland is, maar ook een paar maanden bij vader in Spanje.”

Koude kermis

Grote zorgen maakt Çörüz zich over kinderen die vanuit Nederland naar het IS-kalifaat in Syrië of Irak worden ontvoerd. „Dan is er geen sprake van gemengde huwelijken die geen stand houden, maar nemen een of beide ouders hun kind om ideologische redenen naar het buitenland.”

Om dit soort kidnaps te voorkomen is het van cruciaal belang dat hulporganisaties nauw contact hebben met mensen in de directe omgeving van geradicaliseerde ouders, beklemtoont Çörüz. „Ook hier werkt bemiddeling meestal het best. Dat is niet soft. Een opa of oma van een jonge ouder met IS-sympathie kan erop wijzen dat de heilstaat niet in Syrië is te vinden en dat je daar van een koude kermis thuiskomt.”