De regiegroep die de oprichting van de Gereformeerde Theologische Universiteit voorbereidt, maakte gisteren bekend dat ze hun plannen naar de kerkelijke vergaderingen sturen. De generale synode van de Christelijke Gereformeerde Kerken buigt zich dit najaar over het GTU-rapport, de synode van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt en de landelijke vergadering van de Nederlands Gereformeerde Kerken doen dat komend voorjaar. Het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland moet zich ook nog definitief uitspreken over de vraag of en hoe het een „substantiële bijdrage” levert aan de nieuwe gereformeerde universiteit.

Het is de bedoeling dat de christelijke gereformeerde Theologische Universiteit Apeldoorn (TUA), de gereformeerd-vrijgemaakte Theologische Universiteit Kampen (TUK) en de Nederlands Gereformeerde Predikantenopleiding één instituut gaan vormen met zelfstandige kerkelijke opleidingen. Als de verschillende partners groen licht geven, kan de nieuwe universiteit in september 2018 van start gaan. Maar zo ver is het nog lang niet. De afgelopen maanden bleek dat de verschillende partners nog lang niet op één lijn zitten.

Vereniging

De regiegroep maakte in maart de voorlopige plannen voor de GTU bekend. De groep stelde onder meer dat er sinds vorig voorjaar onder leiding van de onafhankelijke kwartiermaker prof. dr. ir. G. van Dijk „belangrijke stappen” zijn gezet. De GTU is een „haalbaar, realistisch initiatief.”

Volgens de plannen is een centraal gelegen „unilocatie” een belangrijke voorwaarde voor een nieuw gezamenlijk begin. Dat zou betekenen dat Kampen en Apeldoorn hun universiteiten verliezen. De regiegroep noemde Utrecht een „gunstige” vestigingsplaats.

Daarna volgde een interne commentaarronde. Vooral het samenvoegen van drie theologische instellingen bleek een heel lastige opdracht. Met name op aangeven van het ministerie van Onderwijs –dat uiteindelijk zijn goedkeuring moet geven– is het plan op het punt van de bestuurlijke vormgeving aangepast, zei TUK-rector prof. dr. R. Kuiper gisteren desgevraagd. Uitgangspunt is niet langer het zogeheten coöperatieve model –een voorwaarde van de christelijke gereformeerde synode– maar het verenigingsmodel.

Prof. Kuiper: „Het coöperatieve model was bedoeld om de verschillende partners in de GTU een zelfstandige plek te geven. Bestuurlijk blijkt dat heel ingewikkeld te zijn: je moet bijvoorbeeld dubbele besturen aanstellen.”

Nu is het plan om de samenwerking vorm te geven via verenigingen, aldus de TUK-rector. Er komt één bachelor gereformeerde theologie; de verschillende kerkelijke opleidingen blijven herkenbaar binnen de GTU. Wel komt er één rector en één college van bestuur, met meerdere curatoria.”

Dat nog niet iedereen helemaal op één lijn zit, blijkt wel uit het persbericht dat de regiegroep gisteren verspreidde. Daarin zegt prof. Kuiper dat er binnen de regiegroep „op hoofdpunten” overeenstemming bestaat over het GTU-plan, met name wat betreft het verenigingsmodel en de geestelijke en theologische uitgangspunten van de nieuwe universiteit.

Een punt waarover nog geen overeenstemming bestaat, is de vestigingsplaats van de nieuwe universiteit. De regiegroep houdt vooralsnog vast aan het advies om de GTU in Utrecht te vestigen, aldus prof. Kuiper vanmorgen. „Maar we gaan dit nader bekijken in het licht van de commentaren die we de afgelopen tijd hebben gekregen.”

Machtsstrijd

De verschillen van mening over de GTU zijn waarschijnlijk groter dan officieel naar buiten wordt gebracht. Het Nederlands Dagblad meldde vanmorgen op basis van anonieme bronnen dat er sprake is van een „machtsstrijd” rond de GTU. De Gereformeerde Bond wil dat de GTU een alliantie sluit met de Protestantse Theologische Universiteit (PThU), maar die zegt dat er pas een gesprek komt „als de Bond zich uit de regiegroep terugtrekt, en bovendien wordt afgezien van Utrecht als vestigingsplaats.” Utrecht ligt bij de PThU, met vestigingen in Amsterdam en Groningen, gevoelig omdat ze vreest voor een directe, orthodoxe concurrent. De Bond zou zich dit najaar terugtrekken uit de regiegroep.

„De komst van de GTU is een kwetsbaar proces”, zegt drs. P. J. Vergunst, algemeen secretaris van de Gereformeerde Bond, in een reactie. „Als blijkt dat bij dit proces betrokken mensen ervoor kiezen om naar het Nederlands Dagblad te lekken –schijnbaar omdat ze niet willen dat de GTU er komt– ga ik niet reageren op zinsneden die los van de context een eigen leven leiden. Dat laatste zeg ik met nadruk. Het ND meldde vanmorgen dat de Gereformeerde Bond zal moeten bewegen – en dat lijkt me juist niet nodig. Onze positie is van meet af aan dezelfde: onze eerste roeping ligt in de kerk waartoe we behoren, en daarnaast zoeken we ernaar de oprichters van de GTU naar vermogen van dienst te zijn.

Het najaar is voor dit dossier nog ver weg. Als later dit jaar blijkt dat de GTU van start kan gaan, dan is de taak van de regiegroep in de huidige context voorbij, ook die voor dr. M. van Campen en mij. Over hoe het daarna zal gaan, moeten nog gesprekken gevoerd en besluiten genomen worden.”

Prof. dr. Mechteld Jansen, rector van de PThU, was vanmorgen niet bereikbaar voor commentaar. Prof. Kuiper wil niet ingaan op „uitgelekte, anonieme bronnen.” „De Bond participeert in regiegroep; dat is alles wat ik erover wil zeggen.”

Niet haalbaar

Nu het werk van coöperatiedeskundige Van Dijk erop zit, kunnen de kerkelijke vergaderingen zich gaan buigen over de voorgenomen vereniging, mét alle haken en ogen die daar nog aanzitten. Aanvankelijk was het de bedoeling dat de GTU in september 2017 zou beginnen, maar inmiddels is duidelijk dat die datum niet meer wordt gehaald.

Lees ook in Digibron:

Kampen wil GTU naar IJsselstad halen (Reformatorisch Dagblad, 16-06-2016)

Rapport over vorming GTU verschijnt pas in september (RD.nl, 11-05-2016)

Geen vervroegde synode GKV over GTU (RD.nl, 10-05-2016)

TUA Connect: GTU trekt veel buitenlandse studenten (RD.nl, 29-04-2016)

„Aanloopkosten GTU 2,6 miljoen euro” (Reformatorisch Dagblad, 11-04-2016)

Een aanloop van tien jaar (Reformatorisch Dagblad, 25-03-2016)

„GTU haalbaar en realistisch”: Regiegroep vindt Utrecht goede vestigingsplaats nieuwe universiteit (Reformatorisch Dagblad, 25-03-2016)