Hoogervorst maakte dat donderdag bekend nadat het Centraal Planbureau (CPB) eerder op de dag een doorrekening van het hoofdlijnenakkoord van de SER had gepresenteerd. Uit die doorrekening blijkt dat de SER-voorstellen de WAO eerder duurder dan goedkoper maken. In het gunstigste geval blijven de kosten ongeveer hetzelfde, verminderen zullen ze in ieder geval niet.

Volgens Hoogervorst bevestigt de CPB-bereking de rekensommetjes die hij eerder zelf maakte naar aanleiding van het SER-akkoord. Hij deelt ook de analyse van het CPB dat in de SER-voorstellen een aantal bestaande financiële prikkels om arbeidsongeschiktheid te vermijden voor werkgevers en werknemers wordt afgeschaft en dat daar onvoldoende nieuwe prikkels tegenover staan.

De staatssecretaris zal nu niet langer wachten en het kabinet voorstellen doen om nog ruim voor de verkiezingen tot een gezamenlijk WAO-standpunt te komen. Het heeft volgens hem „geen zin een heel stelsel te wijzigen als dat niets oplevert.” „Ik weet met deze analyse van het SER-akkoord en het eerdere advies van de commissie-Donner nu wel genoeg en zal binnen enkele weken met een standpunt van het kabinet komen.” De WAO is al jaren te duur, omdat Nederland een recordaantal arbeidsongeschikten heeft.

VVD en D66 vinden ook dat het kabinet nu niet langer kan wachten op het SER-advies en zelf zo snel mogelijk met voorstellen over de WAO moet komen. „De CPB-uitkomsten hebben mijn stoutste verwachtingen overtroffen”, zei VVD-fractievoorzitter Dijkstal donderdag in een reactie. „Met de resultaten van deze doorrekening is een oplossing eerder verder weg dan dichterbij gekomen. Het kabinet zal met iets moeten komen wat resultaat heeft, want langs deze weg komen we er dus niet uit.”

Ook volgens D66-kamerlid Bakker laat de CPB-doorrekening vooral zien dat de herziening van de WAO niet aan de sociale partners kan worden overgelaten. „Er is gerekend op de polder maar we zijn erin verdronken”, aldus Bakker. „Het kabinet moet nu nog voor de kamerverkiezingen met eigen richtinggevende voorstellen komen. Het moet de eer van het kabinet en ook van Kok te na zijn deze problemen door te schuiven naar een volgend kabinet.”

PvdA-kamerlid Crone is aanzienlijk optimistischer over de resultaten van de CPB-doorrekening. „Het CPB geeft vooral aan dat het SER-akkoord verdere uitwerking nodig heeft, vooral wat betreft de uitvoeringspraktijk. Maar als de SER dat doet, vermindert het aantal mensen in de WAO. Wij blijven daarom uitgaan van het SER-advies om het WAO-probleem aan te pakken.”

CDA-kamerlid Van der Knaap neemt nog geen afstand van het SER-akkoord. De CPB-doorrekening is volgens hem „een tussenstand”, omdat door de SER nog aan een nadere uitwerking en invulling van het akkoord wordt gewerkt. Van der Knaap legt verder veel nadruk op het draagvlak voor het SER-akkoord, dat immers door werkgevers en werknemers wordt gesteund. „Dat is de grote waarde van dit akkoord”, aldus Van der Knaap. „Zeker als je bedenkt dat het kabinet er acht jaar lang niet in is geslaagd zelf met een voorstel te komen.”

Volgens GroenLinks-fractievoorzitter Rosenmöller moet er snel een debat met Hoogervorst en premier Kok komen. Hij wil weten of het SER-akkoord „ook voor Kok van tafel is als basis voor een politiek akkoord.” Rosenmöller noemt de CPB-cijfers „enigszins tendentieus.” Op basis hiervan kunnen geen definitieve oordelen gevormd worden, aldus GroenLinks.

SER-voorzitter Wijffels neemt het initiatief van Hoogervorst niet serieus en ziet het als een verkiezingsstunt. „Na jaren gesteggel in de politiek is nog niemand met een goede oplossing gekomen.” Volgens Wijffels moet de politiek nu eerst het definitieve SER-advies afwachten. Dat komt waarschijnlijk half maart.