Wie zegt dat een buitenlandse predikant, zeg: een dominee uit Zimbabwe, niet zomaar in een Nederlandse kerkdienst een preek mag houden?

Dat zegt de Wet arbeid vreemdelingen. In die wet, die in 2009 voor het laatst grondig is aangepast, staat dat personen van buiten de EU in EU-landen geen werk mogen verrichten zonder dat hun werkgever beschikt over een tewerkstellingsvergunning. Die vergunning, die –als het Nederland betreft– aangevraagd moet worden bij het UWV, verstrekt deze instantie alleen als er in ons land geen andere werknemers zijn die dit werk kunnen verrichten én als de werknemer in kwestie betaald wordt met een in Nederland gangbare honorering. De bedoeling is helder: oneigenlijke concurrentie op de arbeidsmarkt tegengaan.

Dat begrijp ik. Maar geldt dat nu echt ook voor een imam of dominee, als deze persoon slechts één enkele preek komt houden?

In principe wel. De wet maakt geen onderscheid in soorten werk, of het nu gaat om aardbeien plukken, asperge steken of preken. Wel is het zo dat voor predikanten of imams de eis dat er eerst gekeken moet worden of ditzelfde werk misschien door een Nederlandse geestelijke verricht kan worden, niet geldt. Maar het criterium dat de werknemers in kwestie een beloning moeten ontvangen volgens Nederlandse standaarden wordt door het UWV en door de Arbeidsinspectie wél gehanteerd.

Maar als de buitenlandse predikant de dienst gratis verricht?

Dat geldt niet als een verontschuldiging. De wet ziet preken als arbeid binnen een regulier beroep, waarvoor dus ook een passende beloning betaald behóórt te worden en waarvoor een tewerkstellingsvergunning nodig is.

Is het moeilijk of ingewikkeld om aan zo’n vergunning te komen?

Nee. Het UWV is, om zo te spreken, tamelijk soepel in het verlenen van tewerkstellingsvergunningen voor predikanten. Wel kan het soms een week of vijf duren voor een instantie de vergunning in huis heeft.

Wat gebeurt er als een kerk-
genootschap of moskeevereniging verzuimt een tewerkstellingsvergunning aan te vragen, danwel wel over zo’n vergunning beschikt maar zich niet aan de voorwaarden houdt?

Dat kan tot fikse boetes leiden. In 2009 moesten de rooms-katholieke parochies in Kloosterburen en Delfzijl elk een boete van 8000 euro betalen omdat een organist uit Guatemala, die illegaal in Nederland verbleef, in hun kerken tijdens diensten het orgel had bespeeld.

Hoe gaan kerken of moskeeën met deze regels om?

Daarvan bestaat geen goed overzicht. Maar het vermoeden bestaat dat veel kerkgenootschappen van de finesses van de Wet arbeid vreemdelingen niet op de hoogte zijn, zodat men waarschijnlijk met enige regelmaat in overtreding is zonder het zelf te weten.

Maakt de Arbeidsinspectie 
veel werk van controle op dit 
punt?

Dat is niet aannemelijk. Voor deze instantie is een buitenlandse predikant die op zondag in één of twee diensten voorgaat, geen prioriteit. Maar dat laat onverlet dat kerkgenootschappen, ook al op grond van hun eigen moraal, het natuurlijk niet kunnen maken de wet niet na te leven.