Als er maar één kandidaat is voor het burgemeesterschap, dan kunnen de kiezers ook tegen die kandidaat stemmen. Dat staat in de concept–wetsvoorstellen die minister De Graaf (Bestuurlijke Vernieuwing) woensdag naar een aantal instanties heeft gestuurd voor advies. De voorstellen zijn een invulling van het aanvankelijke plan voor een gekozen burgemeester. In het voorstel staat ook dat een meerderheid van tweederde van de gemeenteraad nodig is om een burgemeester te ontslaan. Verder bevatten de voorstellen duidelijke regels voor de financiering van de verkiezingscampagnes.

Met de regels voor de campagnefinanciering wil De Graaf er zeker van zijn dat burgemeesters niet afhankelijk worden van sponsors. Zij krijgen geen subsidie van de Staat, maar gemeenten mogen wel geld beschikbaar stellen voor de campagne. Verder moeten de kandidaten de campagne uit eigen zak gaan betalen, of uit middelen van sponsors of hun partij. Ze moeten over het geld volledige opening van zaken geven.

Kandidaten hoeven trouwens niet namens een partij mee te doen, dat kan ook op persoonlijke titel. Ze kunnen geen burgemeesterskandidaat en kandidaat–raadslid tegelijkertijd zijn, ook kunnen ze niet op hetzelfde moment in meer gemeenten meedingen naar het burgemeesterschap.

De Graaf houdt in zijn voorstel vast aan massaal ontslag van alle burgemeesters in 2006, kort na de eerste landelijke, gecombineerde gemeenteraads– en burgemeestersverkiezingen. Een meerderheid van de Tweede Kamer is tegen zo’n ’big bang’. Om aan die weerstand tegemoet te komen, kijkt de bewindsman nog naar verschillende invoeringsvarianten.