De limiet ligt op 23 jaar. „Als leerlingen op die leeftijd nog geen diploma hebben, dan houdt het op", liet PvdA–Tweede–Kamerlid Hamer maandag weten. Haar grote zorg is de uitval in het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs, in 1999 opgezet. Dat ligt op 25 procent: een op de vier leerlingen maakt de school niet af. Hamer wil dat scholen meer jongeren vasthouden, die dan wel de kans moeten krijgen daarbij te gaan werken. Ze zouden dan in de avonduren les moeten kunnen volgen.

De PvdA doet ook het voorstel om leerlingen niet meer voor alle vakken op een en hetzelfde niveau vast te prikken. Volgens Hamer zal dat systeem veel meer kinderen, „die nu vaak het laagste niveau kiezen om maar te slagen", motiveren „tot een tandje hoger". „Sommigen zijn veel praktijkgerichter en minder goed in talen. Geef leerlingen de kans per vak niveau te kiezen."

Ouders zouden ook meer en al in een vroeg stadium bij school moeten worden betrokken. Via thuisbezoeken en ouderbijeenkomsten zouden ze doordrongen moeten worden van de leer– en diplomaplicht. Ouders zouden daarvoor ook een contract moeten ondertekenen.

Voor leerkrachten betekent dit extra werk. Volgens Hamer is het echter geen kwestie van „liefdewerk, oud papier". Leerkrachten moeten voor dit werk extra uren krijgen en de formatie moet daarop worden afgestemd.

Omdat veel vmbo’ers van allochtone herkomst zijn, zouden allochtone ouders voorrang moeten krijgen bij taal– en (straks) inburgeringscursussen. Van vrijblijvendheid kan echter geen sprake zijn, de cursus is verplicht voor vader én moeder, „anders worden ouders gekort op de kinderbijslag".

De VVD staat in grote lijnen achter de ideeën van de PvdA. Tweede–Kamerlid Balemans vindt dat met leerlingen prestatie–afspraken gemaakt kunnen worden. Het behalen van een diploma moet daar dan deel van uitmaken. „Zodra de leerplicht ophoudt, kunnen leerlingen verdwijnen. Je hebt er geen vat meer op. Dat moet je veel strakker in de hand houden." Ook punten als een oudercontract, acceptatieplicht en de mogelijkheid om vakken op verschillende niveaus te volgen, kunnen rekenen op instemming van de VVD.