”Is Shakespeare ook onder de profeten?” luidde de titel van zijn publicatie in 2008. Shakespeare fascineert de scriba van de Protestantse Kerk in Nederland. „Hij heeft op een diepzinnige wijze het menselijk leven verbeeld. Zijn dramastukken zijn spannend, de taal is altijd levend en soms roept hij met een enkele uitdrukking een hele wereld op.”

Welk werk van hem spreekt u het meest aan?

„Dat vind ik moeilijk kiezen, maar vooruit: ”King Lear”. Het is het stuk van de falende vaders, van het demasqué van de mens en tegelijk van de kracht van het medelijden en het offer van de liefde. „Upon such sacrifices, my Cordelia. The gods themselves throw incense.” (Als het om zulke offers gaat, mijn Cordelia, strooien de goden zelf wierook.”) Cordelia is de verstoten dochter van koning Lear die hem redt met inzet van haar leven. Haar daad is een heenwijzing naar het offer van Christus.”

Zou je Shakespeare een modern christen kunnen noemen? Of gaat dat te ver?

„Shakespeare behoorde tot de Kerk van Engeland. Hij kende de Bijbel en de taal van de liturgie heel goed en was zelfs behoorlijk ingewijd in de theologie. In veel van zijn stukken komen motieven uit de christelijke traditie voor. Tegelijkertijd spelen zijn stukken zich af in een moderne context, waarin alternatieve wereldbeschouwingen zich breed maakten. Die krijgen ook stem in zijn stukken, maar mijns inziens vormen de christelijke inzichten uiteindelijk de dragende grond van wat hij heeft willen zeggen.”

U stelde ooit: Literatuur kan het christelijke heilsdrama verbeelden.

„Niemand kent alle dimensies van de verlossing van de wereld door Christus. Ik zie de zin van de wereldgeschiedenis na Christus als de tijd waarin ze aan ons geopenbaard worden. Dat kan ook via literatuur. De stukken van Shakespeare zijn wereldse stukken waarin de werkelijkheid van Christus’ vlees en bloed gestalte krijgt. Voor de komst van Christus verwezen bepaalde personen uit met name het Oude Testament naar de komst van de Messias. Zo kunnen er na de komst van Christus verbeeldingen zijn die vaak verborgen terugverwijzen naar Christus. Zij openbaren in een wereldse vorm op een verrassende wijze elementen van het heilsdrama aan ons. Dat kan zelfs zonder dat de auteur zich dit geheel bewust is.”

Hoe komt het dat theologen zo weinig met literatuur doen?

„Dat zou je aan de theologen zelf moeten vragen. Het is in elk geval vreemd, want het bronboek van de theologie is de Bijbel, en wat is dat anders dan literatuur in hoge vorm? Literatuur die drager is van de openbaring van God Zelf? Het is ook daarom vreemd, omdat theologie zwemt in de taal. Dan moet je toch geïnteresseerd zijn in de scheppingen van de taal?”

Hoe ziet u de betekenis van Shakespeare voor vandaag?

„Ik zeg liever dat wij al lezende tijdgenoten worden van Shakespeare dan dat ik op een ingewikkelde manier moet aantonen dat hij een tijdgenoot is van ons. Grote literatuur spreekt over de eeuwen heen. Dat is omdat de mens dezelfde is: een klompje grandeur en misère die naar de woorden van Augustinus een hart heeft dat onrustig is, totdat het rust vindt in God. Waar dat op de een of andere manier uitgezegd en verbeeld wordt, zeker als dat gebeurt op een manier waardoor de taal als door een toverstok is aangeraakt, spreekt dat tot over de grens van de eeuwen heen.”

Lees ook:

“Theoloog kan bij de literatuur in de leer” : Dr. A. J. Plaisier mediteert over religieuze betekenis van drama’s Shakespeare (Reformatorisch Dagblad, 25-11-2008)

De persoon William Shakespeare : Alleen in laatste toneelstukken onthult schrijver iets van zichzelf (Reformatorisch Dagblad, 10-12-1998)