Het boek ”Liefdevol ouderschap” is geschreven door de broers Stephen en Alex Kendrick uit de Verenigde Staten, christelijke filmmakers. Eerder schreven zij naar aanleiding van een film een vergelijkbaar boek voor echtparen. Hun boek heeft de vorm van een dagboek, waarbij je veertig dagen bezig bent met liefdevol ouderschap. Bij elke dag hoort een Bijbeltekst, die is weergegeven in de Herziene Statenvertaling. Deze teksten worden breed gekozen: ze gaan over het liefhebben van je kinderen en het uiten van die liefde. Maar evengoed over grenzen stellen en leidinggeven, over het huwelijk in ere houden en respect hebben voor gezagsdragers. Elke dagtekst wordt in drie bladzijden uitgelegd met het oog op de opvoeding.

Tot slot volgt steeds ”de uitdaging voor vandaag”. Dat is een concrete opdracht die je kunt doen voor of met je kind, zoals een lijstje maken met vaardigheden en levenslessen die je je kinderen wil leren; samen met je partner nadenken en bidden over de grenzen die jullie willen stellen aan mediagebruik; je kind vertellen dat je van hem of haar houdt; mediteren over een bepaald Bijbelgedeelte.

In de manier waarop er geschreven wordt over gebed, over zegenen en over God („Hij geniet ervan om te overdrijven”) wordt de achtergrond van de schrijvers duidelijk. Het boek is gericht op gelovige ouders, maar bevat ook een bijlage over hoe je vrede met God kunt vinden.

Selectief

Sterk aan dit boek vind ik de keuze voor veertig dagen en de concrete uitdagingen. Deze opzet maakt de drempel heel laag om echt aan de slag te gaan en het geleerde toe te passen. Je kunt zelfs afvinken of je de uitdaging hebt gedaan en aantekeningen maken over hoe het verlopen is.

Een belangrijk nadeel van de gekozen opzet is dat het allemaal nogal selectief blijft. De Bijbelteksten worden niet in hun context gelezen, maar gebruikt met het doel iets over opvoeding te zeggen. Op het eerste gezicht lijkt het mooi om zo de Bijbel te gebruiken in de opvoeding. Maar het is de vraag of je zo recht doet aan de boodschap van de gekozen teksten. Daarbij: er liggen diepere lijnen in de Bijbel die misschien niet in één tekst worden weergegeven, maar die veel fundamenteler zijn voor de christelijke opvoeding.

Pedagogisch gezien is de keuze van de onderwerpen ook selectief. Een aantal dingen wordt behandeld, maar waarom deze wel en andere niet? Dat wordt niet duidelijk. Er is geen onderliggend uitgangspunt, geen inzicht waarin ouders meegenomen worden. Daardoor blijft het gelezene los zand.

Kortom: het boek van de Kendricks kan interessante inzichten geven en het kan helpen bewust met de kinderen bezig te zijn. Maar als je structureel wilt nadenken over de opvoeding of als je je kinderen beter wilt leren begrijpen, kun je beter een ander boek kiezen.

Pedagogische principes

Bijvoorbeeld het boek ”JONGleren” van het echtpaar Nicky en Sila Lee uit Londen. De uitgave hoort bij de ”Parenting Courses” van Alpha Nederland. Vandaar dat er ook een werkboek, een cursus­handleiding en videomateriaal beschikbaar zijn. Qua opzet zijn de Parenting Courses vergelijkbaar met de bekendere Marriage Course van Alpha. De opvoedcursus bestaat uit vijf avonden die min of meer parallel lopen aan de vijf delen van het boek. Overigens kan het boek prima zelfstandig worden gelezen, zonder de opvoedavonden te bezoeken.

In tegenstelling tot ”Liefdevol ouderschap” is ”JONGleren” een pedagogisch boek. Het uitgangspunt ligt niet in een aantal losse Bijbelteksten, maar het is opgebouwd vanuit de belangrijkste pedagogische principes. In vijf delen komen die naar voren.

Het eerste deel laat het belang zien van een gezin waarin kinderen liefde en steun ervaren, plezier hebben en leren leven in relaties. Wat is het belangrijk dat ouders daarin investeren en hun tijd niet op laten gaan aan werk, sociale verplichtingen en andere dingen. Een mooie tip is om elke week te zorgen voor een gezinsmoment: met elkaar iets doen wat iedereen leuk vindt. De schrijvers geven een lijst ideeën én reële adviezen over hoe je het vol kunt houden als het lastig is om iets te vinden waar elk gezinslid van geniet.

Het tweede deel geeft een weergave van de bekende vijf liefdestalen voor kinderen. Het ene kind bloeit op van een knuffel, een ander vindt het juist veel belangrijker om samen iets te dóén of jouw onverdeelde aandacht te krijgen.

Praktische tips

In deel 3 gaat het over grenzen stellen. Dit wordt uitgewerkt voor verschillende leeftijdscategorieën. De auteurs leggen uit waarom discipline belangrijk is en geven daarnaast allerlei praktische tips. Als een kind zich slecht gedraagt, krijgen ouders bijvoorbeeld het advies om eerst na te gaan of het kind geen honger heeft, ergens mee zit of te moe is. En of ze zélf niet eerst koffie, rust of eten nodig hebben. Eerst rustig nadenken en proberen te begrijpen wat er aan de hand is, voorkomt brokken.

Deel 4 laat zien hoe je je kinderen kunt helpen de juiste keuzes te maken. Eerst wordt er ingegaan op het omgaan met boosheid en stress bij jezelf en je kinderen. De auteurs stellen nuchter vast dat je achttien jaar de tijd hebt om je kind te leren omgaan met boosheid, en dat je die tijd ook wel nodig zult hebben. Verder worden er in dit deel allerlei praktische tips gegeven met betrekking tot alcohol, drugs, seksualiteit, geld en internet. De auteurs geven duidelijk hun eigen visie („Seks kan het best bewaard worden voor in het huwelijk”), maar geven niettemin ook tips hoe je met je kinderen in gesprek kunt gaan als ze voor het eerst uitgaan, met een vriendje naar bed willen, ongewenst zwanger zijn of als is uitgekomen dat je zelf een affaire hebt gehad.

Bemoedigend

Het laatste deel gaat over het doorgeven van je overtuigingen en waarden. De auteurs laten ruimte voor mensen die niet geloven of iets anders geloven, maar ze beschrijven ook duidelijk hun eigen visie op de rol van het christelijk geloof in de opvoeding. Een visie die reformatorische christenen overigens niet op alle punten zullen delen. Ook de cartoons in dit hoofdstuk zal niet iedereen kunnen waarderen.

De Lee’s schrijven laagdrempelig en geven eerlijke voorbeelden uit hun eigen gezin. Ook laten ze hun vier kinderen aan het woord, wat soms een verrassend perspectief geeft. Door te schrijven over eigen moeiten en fouten, komen de auteurs dicht bij de lezers. Dat is bemoedigend en geeft steun als het allemaal niet vanzelf gaat in de opvoeding.

”JONGleren” heeft in pedagogisch opzicht veel waardevols te bieden voor wie enigszins kritisch kan lezen en toepassen. Wie een opvoedboek zoekt dat aansluit bij een reformatorische levensvisie kan beter verder zoeken. Waarbij hij er rekening mee moet houden dat ook voor de reformatorische uitgaves geldt dat niet elk opvoedboek een pedagogische basis heeft.

Boekgegevens

”Liefdevol ouderschap. Mooie uitdaging voor ouders van nu”, Stephen en Alex Kendrick; uitg. Gideon, Hoornaar, 2015; ISBN 978 90 5999 082 1; 240 blz.; € 17,50; 
”JONGleren. Opvoeden in de praktijk van 0 tot 18. Handboek bij de Parenting Courses van Alpha Nederland”, Nicky en Sila Lee; uitg. Jongbloed, Heerenveen, 2015; ISBN 978 94 9184 446 1; 433 blz.; € 24,95.