De NAVO heeft er deze week zeven leden bijgekregen. In bijna alle gevallen gaat het om landen die vroeger tot de invloedssfeer van Moskou behoorden.De Baltische staten vormden zelfs een deel van de Sovjet-Unie en vooral zij hebben naar het moment van toetreding uitgezien. Meer nog dan de andere nieuwkomers zien zij de NAVO als garantie voor hun veiligheid. De toetreding tot de EU, later dit jaar, zou de garantie moeten zijn voor hun welvaart. Wat dat laatste betreft vallen Roemenië en Bulgarije voorlopig nog buiten de prijzen.

Ruim een halve eeuw geleden werd de NAVO opgericht als transatlantische krachtenbundeling tegen de rode vloedgolf die Europa na het einde van de Tweede Wereldoorlog overspoelde. Zonder de steun van atoommogendheid Amerika kon West-Europa zichzelf niet verdedigen. Omgekeerd zou Amerika in een moeilijke positie zijn gekomen wanneer heel Europa in handen was gevallen van de Russen.

Inmiddels is de situatie grondig veranderd. Het communisme is verdwenen. De Sovjet-Unie is uit elkaar gevallen. De VS bleven als enige supermacht in de wereld over. De verhoudingen van de NAVO-landen met Rusland zijn niet echt hartelijk, maar wel genormaliseerd. Het is van groot belang dat die relatie niet verslechtert.

Waartoe dient de NAVO dan nog? En waarom moet dat bondgenootschap steeds verder worden uitgebreid? Waar zijn de nieuwe vijanden voor wie we beducht moeten zijn?

Halverwege de jaren negentig noemde de toenmalige secretaris-generaal van de NAVO, Willy Claes, het moslimfundamentalisme minstens even gevaarlijk als het communisme was geweest. Dat viel toen slecht. Volgens Van Mierlo, toentertijd onze minister van Buitenlandse Zaken, was dat een ongelukkige poging om door middel van een nieuw vijandbeeld de toekomst van de NAVO veilig te stellen.

Sindsdien is de dreiging van het moslimfundamentalisme stukken concreter geworden. Na het einde van de Koude Oorlog is de wereld er niet echt vreedzamer op geworden. Als militair samenwerkingsverband van Noord-Amerika en Europa heeft de NAVO nog wel degelijk haar waarde.

Wel moet geconstateerd worden dat de verschillende landen het lang niet altijd met elkaar eens zijn over de te volgen strategie. Dat bleek wel heel duidelijk bij de jongste Irak-oorlog. Te verwachten is dat de nieuwe lidstaten voorlopig op de lijn van de VS zullen zitten.

De militaire inbreng die de nieuwe NAVO-leden kunnen leveren is maar beperkt. In aantallen manschappen lijkt het nog wel wat, maar hun materieel is zwaar verouderd. Logistiek zijn vooral Roemenië en Bulgarije van belang, omdat zij dicht bij de brandhaarden in het Midden-Oosten liggen.

Een moeilijk punt blijft hoe omgegaan moet worden met de Russische gevoeligheden ten aanzien van de uitbreiding van de NAVO. De toetreding van zeven nieuwe lidstaten bezegelt de afbraak van het vroegere Sovjet-imperium. Vooral het lidmaatschap van de Baltische staten, die eeuwenlang -met een korte onderbreking tussen de beide wereldoorlogen- tot het Russische rijk behoorden, is voor Moskou een pijnlijke zaak. De NAVO is daarmee opgerukt tot vlak bij St-Petersburg, de tweede stad van het land.

De deur van de NAVO staat nog steeds open voor nieuwe leden, zo zei secretaris-generaal De Hoop Scheffer gisteren op het hoofdkwartier in Brussel. Een verdere uitbreiding van de NAVO naar het oosten (richting Kaukasus bijvoorbeeld) zal echter voor het Kremlin helemaal onaanvaardbaar zijn.

Bovendien gaat het dan om landen waar van een democratisch staatsbestel geen sprake is. Dat, gevoegd bij het feit dat het niet verstandig is de Russen verder te provoceren, is reden om voorlopig maar te stoppen met een verdere uitbreiding van de NAVO.