Hij maakte zijn laatste reis in volle wapenrusting, zij droeg prachtige juwelen, waaronder twee kettingen met 400 kralen van barnsteen. Vorig jaar april troffen archeologen deze twee grafkamers uit de Merovingische periode (500-750 na Christus) aan in Oosterdalfsen, waar een woonwijk moet komen.

Dit was ook de locatie waar ze een paar weken eerder 137 graven van het trechterbekervolk –ook wel hunebedbouwers genoemd– vonden, vol met aardewerk. Dat was meteen het grootste trechterbekergrafveld van Europa.

Het Overijsselse dorp stond daarmee op z’n kop. Zo veel fantastische vondsten achter elkaar. Tussen beide grafvelden zitten tientallen eeuwen, maar in de tussentijd was het ook een plek voor de doden. Experts vonden er al vijftig crematieplaatsen uit de bronstijd. Zelfs nu ligt er een begraafplaats in de buurt.

Heer en Dame

De Schat van Dalfsen, zoals de vondsten samen worden genoemd, is intussen wereldberoemd. Er zat een jaar tussen de vroegmiddeleeuwse vondst en de presentatie. Knappe koppen hadden die tijd nodig om het metaal goed te conserveren.

De gemeente presenteerde donderdagochtend in het gemeentehuis de nieuwste historische grafvondsten van de Heer en Dame van Dalfsen, zoals ze al worden genoemd. Dat gebeurde in een ‘talkshow’ met Frits Sissing van het tv-programma Tussen Kunst en Kitsch. Hij sprak met archeologen, een plaatselijke kunstenaar, met de directeur van museum De Fundatie in Zwolle, met wethouders en met burgemeester Noten van Dalfsen. „Dalfsen is van alle tijden”, sprak de eerste burger trots.

Archeoloog Henk van der Velde uit Amersfoort leidde namens het bedrijf Archeo Care de opgravingen van het trechterbekergrafveld. „We waren net klaar toen we op 20 april veertien nieuwe laatste rustplaatsen ontdekten met wapens, sieraden en glas. Twee daarvan waren bijzondere graven met daarin de resten van een heer en een dame. We konden zien dat het afgetimmerde grafkamers waren geweest, met daarin ook doodskisten. Op een paar botjes na vonden we geen stoffelijke resten. Voor de rest lag alles er nog. Grafvelden uit de vroege middeleeuwen zijn zeldzaam in Overijssel. Het is de eerste keer dat we een dergelijk veld volledig blootlegden. Dan maakt je hart wel een sprongetje.”

Slagzwaard

De man droeg een volle wapenrusting met een tweesnijdend slagzwaard, een kleiner zwaard, een bijl, een lans, een vertind bronzen gesp en een schildknop. In de roestvorming van de wapens vonden experts resten van textiel en hout. Er lag ook een pot van aardewerk en een Romeins speelsteentje. Meest opmerkelijk was een stortbeker van glas. „Zo mooi en zo gaaf, dat je er ter plekke een biertje uit zou kunnen drinken”, zegt Van der Velde.

Ook de dame lag er vorstelijk bij. Ter hoogte van haar borst vonden archeologen twee kettingen met 400 kralen van barnsteen met daarbij twee zogeheten zilveren met bladgoud versierde bloemfibulae (mantelspelden), ingelegd met almandijn. Ook lagen er twee grote massief zilveren, met bladgoud gedecoreerde beugelfibulae. Ook in haar graf troffen archeologen een aardewerken pot aan met een glazen stortbeker, zij het wat beschadigd.

Wie waren deze mensen? Volgens experts, waaronder Van der Velde, waren het lieden die na de ineenstorting van het Romeinse rijk langs de Vecht woonden. „Het zijn de eerste vormen van gezag en elite langs deze rivier. Deze plek trok ze aan. Groen, stromend water en wat hoger gelegen. Het trechterbekervolk kwam hier om die reden ook al naartoe. De dame en de heer stonden aan het vroegste begin van wat later Dalfsen werd. Dat ze hier begraven werden was een statement: hier willen we blijven.”

In de buurt van de graven moeten ook de resten van een dorp zijn. Waarschijnlijk lag er ooit een nederzetting ten noorden van het grafveld. Voorlopig wordt daar niet gegraven.

In de nieuwe woonwijk, op de plek van de graven, komt een looproute in de vorm van een acht. Langs de route staan antwoorden op vragen die kinderen kunnen insturen via de site www.schatvandalfsen.nl, die donderdagochtend online werd gezet.

Een groot deel van de bijzondere vondsten is vanaf nu te zien in het gemeentehuis.