Ouderenbond ANBO zegt dat gemeenten slecht communiceren met mensen die hulp nodig hebben. „Als mensen niet weten wat ze kunnen aanvragen, is het niet gek dat er te weinig geld opgaat. En het is natuurlijk idioot dat hulpbehoevenden naar de rechter moeten stappen voor bijvoorbeeld huishoudelijke hulp, terwijl er gemeenten zijn die geld oppotten.”

De organisaties reageren op een onderzoek van vakblad Binnenlands Bestuur. Dat heeft onder meer gegevens van accountants en gemeenten doorgespit. Volgens het onderzoek houdt ongeveer driekwart van de gemeenten geld over op het budget Wet maatschappelijke ondersteuning. De helft geeft niet al het geld voor jeugdzorg uit.

De gemeente Deurne heeft bijvoorbeeld een plus van 2,3 miljoen euro op het zorgbudget, zo blijkt uit de cijfers. Overbetuwe, dat 26,5 miljoen euro had begroot voor die zorgtaken, houdt 2 miljoen euro over. Teylingen (14,8 miljoen begroot) komt uit op een plus van 1,7 miljoen euro. Een totaaloverzicht valt nog niet te geven, omdat lang niet alle gemeenten de jaarcijfers al op een rij hebben.

De grootste overschotten worden geboekt op de post Wmo. Met betrekking tot de jeugdzorg is het beeld wisselender. Van de eerder gevreesde megatekorten lijkt in ieder geval geen sprake. Gijs Oskam, financieel specialist van de VNG, zegt tegen Binnenlands Bestuur dat gemeenten „aardig” lijken uit te komen met het Wmo-budget. De budgetten voor jeugdzorg noemt hij „krap en onzeker”.

Verantwoordelijk staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid) noemt het feit dat er geld overblijft een „interessant signaal”. Maar hij vindt het te vroeg om er dieper op in te gaan; hij heeft zelf nog geen cijfers van gemeenten gezien.