De man die de stembus mijdt, is „er klaar mee”
Wordt het ja of nee? Nederland stemt morgen in een referendum over het associatieverdrag van de Europese Unie met Oekraïne. Voor- en tegenstanders roerden afgelopen weken de trom. Wat vindt de ‘gewone man’ op straat? Een verslag, vanmorgen, vanuit Nijkerk.
„Geen vriend van Wilders”
Bij het treinstation van Nijkerk loopt ds. L. Westra (PKN) uit het Friese Lollum, dat niet ver van Franeker ligt. Hij is op weg naar een predikantenconferentie in congrescentrum De Schakel. „Ik ga morgen tijdens het referendum vóór het associatieverdrag tussen de Europese Unie en Oekraïne stemmen. Ik heb niets tegen Oekraïne. De toon van het nee-kamp staat me niet aan. Ik keer me tegen populistische kreten zoals: „Geen Oekraïners bij Europa.” Ik ben geen vriend van Wilders.
Het is goed als het associatieverdrag van de Europese Unie met Oekraïne uitwisseling van wetenschappelijke kennis tussen universiteiten bevordert. Die kennisoverdracht is ook goed voor de geloofsvrijheid.
Ik vind een handelsovereenkomst met Oekraïne een goede zaak. We hebben met zo veel landen dat soort overeenkomsten. Willen de ja-stemmers dat de corruptie in Oekraïne wordt bestreden? Ik denk dat de mensen in het land die strijd vooral zelf moeten aangaan.”
„GeenStijl stookt boel op”
Bij een autobedrijf in Nijkerk vult Adriaan Goudswaard (74) de koelvloeistof in zijn Volvo bij. Zoals veel anderen gaat hij morgen niet stemmen. „Dit referendum gaat nergens over. Ik ben er klaar mee. GeenStijl stookt de boel alleen maar op.” Daarmee doelt Goudswaard op het feit dat door een initiatief van journalist Jan Roos van website GeenStijl het referendum er morgen komt.
Dat na de recente publicatie van de Panama Papers kennelijk blijkt dat de Oekraïense president Porosjenko „zijn centjes” heeft weggesluisd, zal het nee-kamp in de kaart spelen, denkt Goudswaard.
Hij gelooft niet dat de Nederlandse regering zich „iets gelegen laat liggen” aan een nee tegen het associatieverdrag. „Zo’n 90 procent van het associatieverdrag gaat sowieso wel door.”
Dat de Nijkerker, die altijd trouw CU stemt, morgen de stembus mijdt, zit hem best dwars. „Ik vind het helemaal niet leuk.”
„Kleine boer gaat kapot”
Janine van Hell (29) is op pad met haar 2-jarige zoontje Milan. Resoluut geeft ze aan dat ze morgen tegen het associatieverdrag met Oekraïne zal stemmen. Vooral rijke ondernemers in Oekraïne zullen profiteren van een handelsovereenkomst, de middenmoot gaat er juist aan „kapot”, zegt de jonge vrouw, afkomstig uit reformatorische kring en uit een boerenfamilie.
„In Oekraïne zullen ondernemers met megastallen, waar nauwelijks personeel nodig is, profiteren van Europese steun. Kleine boeren en de middenklasse krijgen daardoor juist minder werk. Daarom ben ik als het ware allergisch voor het associatieverdrag.”
Het argument van het ja-kamp dat met een associatieverdrag corruptie in Oekraïne wordt bestreden, overtuigt Van Hell, moeder van twee kinderen, niet bepaald. „Is Europa zelf wel safe? Regeringen zeggen ja, maar doen achter je rug om nee. In hoeverre is Europa zelf corrupt?”
„Zorg voor eigen mensen”
Aalt Geurts (49) uit Nijkerk zal morgen nee stemmen. „Ik ben 100 procent tegen.” Hij denkt dat het associatieverdrag met Oekraïne een opstap is naar EU-lidmaatschap van het land. „Er komen al te veel gasten uit het Oostblok naar ons land. Zelf werk in de auto-industrie. Bij mij op het werk zijn een heleboel Polen aan de slag. Inbraken worden nogal eens gepleegd door Oost-Europeanen.”
Van de manier van doen in het Oekraïense bedrijfsleven heeft Geurts, die PVV stemt, geen hoge pet op. „Pas vertelden drie Nederlandse mannen op televisie dat ze een zaak opstartten in Oekraïne. Op een gegeven moment namen hoge Oekraïense mensen het bedrijf over. Die Nederlanders werden er gewoon uitgewerkt: ajuus!” Nederland moet zich niet bemoeien met bestrijding van corruptie in Oekraïne, vindt Geurts. „We kunnen niet voor iedereen zorgen. Zorg voor de mensen in eigen land, zoals bejaarden.”
„Meer fruit naar Oekraïne”
Het is voor de 79-jarige J. H. Vermeulen „95 procent zeker” dat hij morgen ja gaat stemmen. „Ik denk dat we Europa zo breed mogelijk moeten maken. Dan vormt Europa een blok tegen bijvoorbeeld Amerika, China en Rusland. Ik ken verhalen over corruptie in Oekraïne. Maar we moeten daar overheen kijken. Ook in Nederland zijn zaken die niet deugen.”
Het associatieverdrag bevordert de verspreiding van westerse normen en waarden, denkt Vermeulen. „In onze cultuur is ruimte voor allerlei godsdiensten. Je kunt bijvoorbeeld islamitisch, Grieks-orthodox of protestants zijn. Het zou mooi zijn als er in Oekraïne ook meer godsdienstvrijheid komt.”
We kunnen garen spinnen bij nauwere banden met Oekraïne, denkt de Nijkerker. „Nederland is van oudsher een land van koopmannen en we zouden bijvoorbeeld meer groente, fruit, bloemen en melk naar Oekraïne kunnen exporteren.”