Jos Blik (67), bestuurslid van de Nederlandse Obesitas Vereniging, weet waarover hij het heeft. Van jongs af kampt hij al met overgewicht. Het zit bij hem in de familie, zowel van vaders als moeders kant. Zij waren allebei veel te zwaar. „Eerst had ik gewoon overgewicht, maar later veranderde dat in ernstig overgewicht. Ik weeg nu 200 kilo.”

Dat de vele overtollige kilo’s op den duur extra risico’s geven op allerlei andere aandoeningen, is Blik bekend: een hoger risico op diabetes, hart- en vaatziekten, kanker, gewrichtsslijtage. Onderzoeker Niki Ubags van het Maastricht UMC+ voegt deze week nog een aandoening toe aan deze lijst: een hoger risico op longontsteking. Met haar onderzoek, waarop zij donderdag promoveert, toont ze aan dat bepaalde witte bloedcellen, zogeheten neutrofielen, minder goed functioneren bij obesitas, waardoor er makkelijker ontstekingsreacties in de longen ontstaan. Doordat de afweerreactie verandert, kan een longinfectie makkelijk van kwaad tot erger gaan, met heftige ontstekingsreacties, zo blijkt uit de studie van Ubags.

Blik kampt weliswaar met ernstig of morbide overgewicht, maar tot dusver is hij redelijk gezond. „Ik slik alleen een bloeddruk- en een cholesterolverlager. Maar je weet dat je risico op allerlei ziektes hoger is. Veel mensen met ernstig overgewicht hebben daar ook daadwerkelijk mee te maken. Vooral ook bij het ouder worden. De fysieke inspanning is groot. Je sleept je lichaam mee. Je organen zitten in de verdrukking. Door de zware belasting is er meer gewrichtsslijtage. Soms zijn er operaties nodig ter vervanging van een knie of een heup. Ook het hart heeft het zwaar. Dat kan op den duur leiden tot hartfalen.”

Nooit geprobeerd om af te vallen? „Al vele malen. Als je ernstig overgewicht hebt, probeer je alles. Je krijgt ook van alle kanten adviezen. Je volgt diëten en krijgt behandelingen. Op korte termijn zie je dan resultaten: er gaat 10 kilo af. Na drie maanden is er echter weer 15 kilo bij. Er gebeuren dingen in je lichaam die je zelf niet onder controle kunt houden. Dan volgt weer de teleurstelling. Soms uit dat zich in meer eten en onverschilligheid. Het maakt toch allemaal niets meer uit. Een vicieuze cirkel.”

Daardoor, en door de vaak negatieve bejegening vanuit de omgeving, ligt het risico van depressiviteit op de loer. Blik: „Daar zijn goede pillen voor. Die hebben echter een nare bijwerking: gewichtstoename. En hups, in een paar maanden is er weer 30 kilo bij. Dat probleem zie je geregeld terug. Artsen zijn vaak gericht op hun eigen deelspecialisme. Ze behandelen de depressie. En dat is het dan.”

Blik heeft een advies voor mensen met matig overgewicht. „Zorg ervoor dat je niet steeds zwaarder wordt. Bewaak je gewicht. Zoek naar oorzaken van een eventuele gewichtstoename. Kijk daarbij niet alleen naar je consumptie, maar ook naar je leefstijl. Praat erover met mensen die er verstand van hebben. Wees zuinig op je lichaam.”