Nederlanders hechten wel minder waarde aan religieuze plechtig­heden bij belangrijke levens­gebeurtenissen dan andere Europeanen, zo blijkt. In Europa voeren Malta en Polen de lijst met landen aan als het gaat om het belang van een plechtigheid bij geboorte, huwelijk en overlijden. De hekkensluiter is Tsjechië, waar slechts voor één op de drie mensen zo’n plechtigheid belangrijk is. Nederland zit ook in de staart van de rij.

Het NIDI baseert zich op cijfers uit de European Values Study uit 1990, 1999 en 2008. Daaruit valt op te maken dat de belangstelling voor religieuze plechtigheden in Nederland in 2008 was toegenomen ten opzichte van 1999: bij geboorte van 39 naar 42 procent; bij huwelijk van 42 naar 50 procent; bij overlijden van 53 naar 58 procent.

De cijfers laten verder zien dat mensen die minimaal maandelijks een kerk, moskee of ander gebedshuis bezoeken groter belang hechten aan een godsdienstig plechtigheid, vooral bij huwelijk en overlijden.

Opleidingsniveau

Opleidingsniveau is ook belangrijk als het gaat om het persoonlijke belang dat mensen hechten aan godsdienstige plechtigheden. Kijkend naar de groep die niet of niet vaak naar een godsdienstige bijeenkomst gaat, valt op dat er onder hoger opgeleiden minder vaak belang wordt gehecht aan een godsdienstige plechtigheid dan onder lager opgeleiden.

De auteur van het onderzoeksverslag, Ellen Dingemans, stelt verder dat de afname van het aantal kerkleden in Nederland en het dalend aantal kerkgangers niet betekent dat godsdienst geen rol meer speelt onder Nederlanders. „Cijfers van het Kaski-instituut –het onderzoekscentrum religie en samenleving van de Radboud Universiteit– laten zien dat er nog steeds een beroep op de kerken wordt gedaan bij belangrijke gebeurtenissen in het leven zoals de geboorte van een kind, de belofte van trouw aan een partner en het verlies van een dierbare. De godsdienstige plechtigheden kunnen helpen om, binnen de toegenomen diversiteit aan individuele vormen van godsdienstbeleving, gezamenlijk met deze belangrijke gebeurtenissen om te gaan.”

Veranderingen

Desgevraagd laat Dingemans weten dat er sinds 2008 mogelijk wel het een en ander veranderd is in de onderzoeksresultaten. „De kracht van deze data is dat er expliciet gevraagd is naar het belang dat mensen hechten aan een religieus overgangsritueel –overlijden, huwelijk en geboorte– over een periode en in verschillende Europese landen. Ik heb het belang van rituelen over een periode kunnen bekijken en heb de veranderingen in Nederland af kunnen zetten tegen die in Europa.”

Mogelijk zijn er inmiddels meer religieuze rituelen voorhanden, waardoor het belang van traditionele rituelen wellicht daalt, stelt Dingemans. „Anderzijds kan het zijn dat traditionele religieuze rituelen nog steeds worden gewaardeerd, maar dat er door een samenloop van omstandigheden toch niet voor een religieus ritueel wordt gekozen.”