Wat regelt dit verdrag?

• Politieke en economische samenwerking.

• Vereenvoudiging van import- en exporttarieven.

• Visumvrij reizen.

• Het verplicht Oekraïne tot serieuze politieke en economische hervormingen. Doel is de versterking van de rechtsstaat en bescherming van de mensenrechten.

• Het verdrag spreekt nergens over toekomstige toetreding van Oekraïne tot de EU.

Wat beslist de Nederlandse kiezer?

• Het is een raadgevend referendum, dus de burger geeft alleen een advies aan de regering.

• De kiezer zegt alleen of hij het eens is met de goedkeuring van dit verdrag door de Tweede en de Eerste Kamer. De tegenstand in het parlement beperkte zich tot de Partij voor de Dieren, de SP en de PVV. Alle christelijke partijen stemden voor.

• Het referendum is pas geldig bij een opkomst van 30 procent. De meeste referenda trekken meer kiezers.

• Het ligt voor de hand dat de regering een ”nee” naast zich neerlegt.

Wat zeggen de voorstanders?

• Dit verdrag versterkt de rechtsstaat in Oekraïne en helpt het land de corruptie te bestrijden. Juist de zwaksten in de samenleving zullen daarvan profiteren.

• PvdA en D66 lezen in het verdrag „harde afspraken” over vrouwen- en homorechten. Letterlijk staan die er trouwens niet in. Het verdrag spreekt alleen over gelijkberechtiging van mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt, en een algemeen discriminatieverbod.

• Oekraïne is een grensland tussen het Westen en Azië. Het is belangrijk dat de EU goede contacten heeft met zo’n grensland.

• Nederland is de op een na grootste investeerder in Oekraïne. Lage handelstarieven zijn daarom van direct belang.

• Het verdrag is een logisch vervolg op het partnerschaps­overeenkomst tussen de EU en Oekraïne uit 1998.

Wat zeggen de tegenstanders?

• Oekraïne voert in het oosten oorlog tegen opstandelingen. Met zo’n land kun je nu geen zaken doen.

• Alle instabiliteit in Oekraïne begon eind 2013 door dit associatieakkoord. De EU bewijst het land geen dienst door dit verdrag door te drukken.

• De EU heeft al genoeg problemen met Rusland, en dat zal door deze over­eenkomst alleen maar erger worden.

• Visumvrij reizen tussen Oekraïne en de EU zal zowel de misdaad als de (ille­gale) immigratie helpen.

• Hoewel het verdrag niet spreekt over toetreding bedoelt Oekraïne het zelf als opstapje naar lidmaatschap van de EU. Dit maakt „de Europese toren van Babel weer een etage hoger”, aldus een artikel in In het Spoor, een blad van SGP-critici. Beter was geweest als Nederland dit verdrag als zelfstandig land had gesloten.

• Volgens In het Spoor leidt dit verdrag ook tot een „Europees-liberale knechting” op het gebied van abortus, euthanasie en homorechten.

Heeft dit associatieverdrag gevolgen voor kerken?

• Niet direct. De tekst van het verdrag spreekt nergens over geloof, religie of kerk.

• Het verdrag spreekt zich wel uit tegen de discriminatie van minderheden. Dit is een bepaling waarop zowel kerken als bijvoorbeeld seksuele minderheden een beroep zullen doen.

• Al tijdens de Koude Oorlog kende Oekraïne een relatief bloeiend kerkelijk leven buiten de gevestigde Oekraïens-Orthodoxe Kerk. Het land werd daarom de Biblebelt van de Sovjet-Unie genoemd. Veel van deze ondergrondse kerken, zoals de baptisten, hebben contacten met het Westen gehouden en ondersteunen dit verdrag.

• Prominente Joodse organisaties in Oekraïne hebben Nederlandse kiezers uitdrukkelijk ertoe opgeroepen ”ja” te stemmen.

Meer lezen

Het eerste raadgevend referendum. Het EU-Oekraïne Associatieakkoord, Aalt Willem Heringa (red.); uitg. Montesquieu Instituut, Den Haag, 2016; ISBN 978 94 916 160 51; 197 blz.; wordt verzonden na een gift van € 12,-; ook gratis te downloaden via montesquieu-instituut.nl.

Slag om Oekraïne. Referendum over een land in opstand, Laura Starink; uitg. Atlas Contact, Amsterdam, 2016; ISBN 978 90 450 325 73; 112 blz.; € 5,-.