Over één ding is iedereen het wel eens: Johan Cruijff was begaafd en had charisma. Hij geldt als de beste voetballer die ons land ooit heeft voortgebracht. Iedereen in ons land kende Cruijff en ook buiten de landsgrenzen was hij vermaard.

Wie in het verleden als Nederlander werd geconfronteerd met strenge controles aan de Oost-Europese grenzen wist dat het een probate afleidingsmanoeuvre was om met de douane een gesprek te beginnen over Cruijff. De grenspolitie raakte dan vaak in vervoering en nam het niet zo nauw met de inspectie. Zelfs Bijbel­smokkelaars gebruikten soms deze truc.

Cruijff was een voetballegende die bekendstond onder de naam ‘De verlosser’. Hij was een icoon van de naoorlogse generatie. Honderd­duizenden verzamelden alles over hun held. En hij was een ambassadeur van ons land.

Donderdag overleed Cruijff op 68-jarige leeftijd aan longkanker. Miljoenen in ons land waren geschokt. Stoere kerels barstten in huilen uit. Management­vergaderingen werden geschorst. De koning en de premier spraken woorden van meeleven en bewondering.

Voor velen was Cruijff geen ‘gewone’ held, maar een supermens. Dat hij was gestorven, kon men niet bevatten. Een bericht op Facebook illustreert dat: „Ongelofelijk. Cruijff had toch gezegd dat hij de kanker zou bevechten en overwinnen? En wat hij zei, dat deed hij ook. Hoe kan dit?”

De verslagenheid die sinds donderdag als een floers over ons land ligt, bewijst dat Cruijff een grote plaats innam. Het ongeloof dat hij echt is overleden, toont aan dat mensen hem bijna bovennatuurlijke gaven toedichtten. De tweet dat JC zondag weer zal opstaan, laat zien dat de voetbalheld bij mensen de plaats van Jezus Christus had ingenomen. De voorpagina van nrc.next van gisteren verwees daar duidelijk naar door te spreken over J. C. Superstar. Refererend aan de gelijknamige film over het lijden van de Heere Jezus.

Vanuit zijn eigen jeugd –Johan Cruijff bezocht de christelijke school– wist hij dat er verschil was tussen hem en God. In 1991 zei hij: „Toeval bestaat niet. Er is Iemand Die het regelt. Een God Die meer weet en ziet dan ik.” Desondanks heeft hij zich de bewieroking laten welgevallen. Nooit heeft hij gezegd: „Zo moet het niet.” Integendeel, hij genoot van de lof van zijn fans.

Cruijff zal op school ook geleerd hebben dat op de paasmorgen niet zijn opstanding zal worden herdacht. De tweet „JC staat zondagmorgen weer op”, illustreert dan ook niet alleen de leegheid van een bestaan zonder God, maar laat ook zien hoe groot het gemis van mensen is als sport de vulling van hun geloof is. Begaafde spelers, soms goden­zonen genoemd, zijn sterfelijk. Niet het voetbalspel als zodanig is het grootste probleem, maar vooral de voetbalcultus. Heeft de verslagenheid die er is vanwege Cruijffs dood niet alles te maken met het feit dat de pseudoreligie van voetbal uiteindelijk teleurstelt?

Vandaag is het Stille Zaterdag. De stilte die past bij de rouw. Op de paasmorgen wordt de herrijzenis van Jezus Christus herdacht. Daarin ligt hoop. Die hoopt vervult het hart van de gelovige. Iedere christen dient zich af te vragen of dat realiteit voor hem is. Alleen dan kan hij aanhangers van de pseudoreligie laten zien dat er een ”JC” is Die echt de Verlosser is. Hij heeft het niet moeten afleggen tegen de dood, maar die door Zijn sterven juist overwonnen. Daarom is Hij uit de dood opgestaan.