Op de vraag ”Wie is Jezus?” zijn sterk uiteenlopende antwoorden gegeven. Sommigen hebben een heel goedig en vreedzaam beeld van Jezus, maar er is ook kritiek op Jezus geleverd. Dat was voor de evangelicale nieuwtestamenticus Mark L. Strauss aanleiding tot het schrijven van dit boek. Hij wil op de kritische vragen een exegetisch onderbouwd en apologetisch bruikbaar antwoord geven.

Strauss besteedt aandacht aan de woorden en daden van Jezus en de raadselachtige tegenstellingen die daarin naar voren lijken te komen. Hij wil de omstreden uitspraken en daden van Jezus niet puur beoordelen vanuit een menselijk, ethisch perspectief. Voor echt verstaan is meer vereist, namelijk dat men oog houdt voor het feit dat Jezus de Zoon van God is. Hij spreekt en handelt gezaghebbend.

Per hoofdstuk bespreekt Strauss een thema aan de hand van een exegese van moeilijke, omstreden Bijbelteksten. Een scala van onderwerpen komt zo aan de orde.

Politieke implicaties

Als voorbeeld licht ik eruit hoe Strauss de vraag beantwoordt of Jezus eropuit was de Romeinse heerschappij omver te werpen en het Rijk van God op aarde op te richten. Gedegen gaat hij in op de betekenis van het Koninkrijk van God in het optreden van Jezus. De auteur wil de teksten echt laten spreken en isoleert of verabsoluteert ze niet.

De Heiland werkte in een omgeving waarin ook zeloten actief waren, die met geweld een einde wilden maken aan de Romeinse bezetting. Wat betekent het als Jezus spreekt over Zijn komst „om vuur op de aarde te werpen” (Luk. 12:49) en elders zegt dat Hij niet de vrede brengt, maar het zwaard (Matth. 10:34-36)? Voor een antwoord op dergelijke vragen wijst Strauss op de verhoudingen in de wereld van die dagen. Hij heeft oog voor de geladenheid van het optreden van Jezus in de tempelreiniging. De politieke implicaties ervan komen tot uiting in het opschrift boven het kruis. Het opschrift door Pilatus maakt immers spottend melding van Jezus’ koningschap en roept bij de geestelijke leiders weerstand op.

In zijn afweging van de vraag of Jezus een revolutionair is, geeft Strauss er blijk van de situering daar en toen voluit serieus te nemen, en wel binnen het kader van de hele boodschap van de Schrift. Zo belicht hij het verschil tussen de Bergrede en de visie van de Essenen. Zij trokken zich uit de samenleving terug en haatten de „zonen van de duisternis.” Jezus’ opstelling ten opzichte van de Romeinse overheersing wordt helder belicht vanuit het eigene van Zijn Koningschap. De profetie van de lijdende Knecht van Jesaja 53 is daarbij essentieel.

Ondanks dat velen Hem verwerpen, is de wil van Zijn Vader en Zender voor Jezus in Zijn optreden absoluut leidend. De aard van Zijn Koninkrijk wordt zichtbaar in de tekenen die Hij verricht: genezingen, uitdrijvingen van de boze, opwekkingen en natuurwonderen. Aan die missie moet ook Johannes de Doper de Heiland kunnen herkennen (Luk. 7:22). De overwinning van het Koninkrijk door de betaling van de losprijs heeft ingrijpende gevolgen voor de gevallen mens, de zuchtende schepping, de heerschappij van de satan en de tirannie van de dood. Het licht van Pasen begint te stralen.

Ernst van de zonde

Voor Strauss zijn de radicaliteit en de ernst van de zonde een feit. Daarbij heeft hij oog voor het hardnekkige verzet en de afwijzing van Jezus’ persoon en werk, met name door de geestelijke leiders. Dat verklaart volgens hem de scherpe toon van terechtwijzing die Jezus in de gesprekken met hen aanslaat. Het werk dat de Vader Hem heeft opgedragen staat centraal. Blijvend verzet daartegen is levensgevaarlijk en loopt onherroepelijk uit op de ondergang. Die keerzijde van de boodschap van het Evangelie van Gods reddende genade wordt door de auteur gehonoreerd.

In dat kader laat Strauss duidelijk doorklinken dat het hele optreden van Jezus doortrokken is van een eschatologische ernst. In de verhouding van mensen tot Jezus gaat het immers om eeuwig wel of eeuwig wee. Wie die notie niet verdisconteert, kan de woorden en werken van Jezus niet plaatsen en schept zijn eigen beeld van Jezus, waarbij de boodschap aan de ene of de andere kant verkort wordt. Dat wil de auteur voorkomen, en hij geeft de lezer daarbij waardevol materiaal in handen om de verbindende lijnen te ontdekken, zodat de rijkdom van de verlossing doorstraalt.

In deze waardevolle studie tekent Strauss de contouren van het Koninkrijk van God, zoals we dat reeds vinden in de profetie van Jesaja 2:4b en Jesaja 11. Hij geeft een grondige uitleg van teksten uit de evangeliën die elkaar lijken tegen te spreken. De sociaal-maatschappelijke en religieuze context van Jezus’ dagen betrekt hij op een verantwoorde wijze bij zijn exegese. Dat werpt licht op de verschillende fronten waarop Jezus heeft gestreden. Strauss doet ook recht aan de theologische strekking van Gods heilsplan met Jezus’ persoon en werk. De implicaties van Jezus’ opstanding vormen daarbij het wenkend perspectief. Door Zijn overwinning is er een eeuwige toekomst voor de gelovigen en is er de verwachting van de nieuwe hemelen en de nieuwe aarde.

Jesus Behaving Badly: The Puzzling Paradoxes of the Man of Galilee, 
Mark. L. Strauss; Inter Varsity Press, 
Downers Grove, 2015; ISBN 978 0 8308 
2466 3; 223 blz.; $ 12,80.