Uit de prognoses van het ministerie blijkt dat de komende vijf jaren minder detentiecapaciteit nodig is. Dat komt onder meer door de daling van de criminaliteit en het feit dat rechters minder lange straffen opleggen. Op dit moment staat al een derde van de cellen leeg. Het ministerie stelt niet door te kunnen gaan met het financieren van deze leegstand.

Bij ongewijzigd beleid zullen in 2021 circa 3000 plaatsen in het gevangeniswezen en de vreemdelingenbewaring onbezet zijn en bijna driehonderd in de jeugdinrichtingen. Staatssecretaris Klaas Dijkhoff (Veiligheid en Justitie) heeft de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) gevraag met een plan te komen. Dat moet voor de zomer klaar zijn. Dan zal duidelijk worden hoeveel gevangenissen de deuren moeten sluiten. Personeel van gevangenissen en vakbonden zijn inmiddels door het ministerie op de hoogte gesteld.

De afgelopen jaren is vele tientallen miljoenen euro’s op het gevangeniswezen bezuinigd en zijn honderden banen verloren gegaan. Dat bracht veel onrust teweeg onder het personeel. Het ministerie heeft een deel van de capaciteit kunnen behouden door het plaatsen van gedetineerden uit Noorwegen en België. Ook zijn er afspraken gemaakt met het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers.