Pater Peter Gumpel is bekend vanwege zijn rol in het zaligmakingsproces van paus Pius XII (1939-1958). Deze paus werd tot kort na de oorlog gezien als een grote kerkvorst die veel zou hebben gedaan tegen de Jodenvervolging. In de jaren zestig kantelde het beeld echter compleet. Hij wordt sindsdien afgeschilderd als ”Hitlers paus”, naar de titel van een populair boek waarin de paus wordt verweten niets te hebben gedaan tegen Hitler. Het resultaat is dat de officiële procedure die in het Vaticaan altijd wordt gehouden om een zalige of heilige in spe tegen het licht te houden voor Pius al 44 jaar loopt. Tot verdriet van de jezuïet Gumpel (92).

Gumpel leerde de latere Pius XII kennen toen hij zes jaar was. Gumpel komt uit een invloedrijke familie die dicht bij de toenmalige Duitse president Von Hindenburg stond. Nadat Hitler aan de macht kwam, ging Gumpel naar Nederland, waar hij acht jaar studeerde bij de jezuïeten in Nijmegen.

Tussen 1960 en 2008 werkte Gumpel onder andere als (assistent-)postulator. Hij voerde het juridische proces aan dat ertoe moet leiden dat iemand na zijn dood zalig of heilig wordt verklaard. Bij het beoordelen van dossiers van zaligen en heiligen en in de Rooms-Katholieke Kerk in het algemeen ligt er veel nadruk op de barmhartigheid. Gumpel is er kritisch over: „In de Bijbel is Christus zeker barmhartig. Maar Jezus heeft het ook vaak over de duivel en de genade. Men denkt weleens: wat je ook doet, de barmhartigheid valt je uiteindelijk toe. Dat hoeft niet zo te zijn. Protestanten vinden dat het allemaal genade is. Wij zeggen: „Ja, maar de mens moet ook meewerken.””

Dat protestanten niets moeten hebben van heiligen is Gumpel bekend. „Voor hen is er alleen Christus. Volgens ons hoeven heiligen en Christus niet met elkaar te concurreren. Heiligen zijn mensen die de idealen van Hem in de praktijk brachten.”

Sceptisch is Gumpel over omstreden verering in Amsterdam van de zogeheten ”Vrouwe van alle Volkeren”. Tussen 1945 en 1959 beweerde een zienster in de hoofdstad dat Maria aan haar was verschenen en boodschappen had doorgegeven. Een onderzoekscommissie in het bisdom Haarlem heeft tot tweemaal toe deze verschijning onderzocht en als niet-authentiek bestempeld. Ook het Vaticaan gaf het rode licht. Dat belette J. Punt, de bisschop van Haarlem-Amsterdam, niet om de verschijning en boodschappen wél als van bovennatuurlijke aard te bestempelen. „In de boodschappen van Amsterdam wordt gesteld dat de Vrouwe, dus de moeder van Jezus Christus, medeverlosseres zou zijn. Dat is in Rome beslist en altijd afgewezen. De Rooms-Katholieke Kerk oordeelt positief over de rol van Maria, maar laat geen enkele consessie toe op de unieke rol van Jezus als Verlosser.”