Ik ben zo vrij van mening te zijn, dat men zo een meneer De Rooy minstens een dag op de Dam voor het paleis te prijk moest zetten in zo’n houten blok met drie gaten, één voor het hoofd, twee voor de handen. En dat iedereen net zoveel plaatjes mocht schieten als hij wilde en dat alle plaatjes in alle dagbladen werden afgedrukt met het onderschrift: ”De fijngevoelige Nederlander”, fulmineert een krantenlezer in 1965 nadat de 30-jarige freelancer de relatie van de troonsopvolgster wereldkundig maakt. Ondertussen smult Nederland, dát natuurlijk ook.

De Rooy heeft er moeite genoeg voor moeten doen. Hij hangt al maanden rond in het dorpje Lage Vuursche. Tevergeefs probeert hij er aan informatie te komen over een mogelijke relatie van prinses Beatrix. Totdat er op de avond van 30 april 1965 een helikopter landt, pal achter Drakensteyn. Blijkbaar is er een bezoeker die buiten het hek niet gezien mag worden.

De Rooy krijgt een tip en is de volgende morgen bijtijds in Lage Vuursche. Rond negen uur duikt eerst Joris op, het hondje van Beatrix. Daarna de prinses zelf, innig gearmd met een onbekende man. Op 150 meter afstand drukt De Rooy af. Als hij dat even later opnieuw doet, op 40 meter afstand, hoort het wandelende stel het geklik van de camera en loopt snel terug naar het kasteeltje. Later is wel geopperd dat Beatrix helemaal niet zo verschrikt was als ze zich voordeed en dat ze haar relatie bewust in de openbaarheid bracht.

Cals weet niets

De fortuinlijke fotograaf gaat ervandoor, samen met de journalist die hem vergezelt. Op een zandweg omzeilen ze met hun auto een modderpoel. De rechercheur die hen achtervolgt, komt erin vast te zitten.

De zes plaatjes die De Rooy schoot, zijn goud waard, en dat is een uitkomst voor de fotograaf, die op zwart zaad zit. Het duurt overigens nog dagen voordat hij ze in de openbaarheid kan brengen. De Telegraaf wil eerst de naam van Beatrix’ vriend weten. „Het kan wel een getrouwde man zijn, of erger nog: een chauffeur of een tuinman”, zegt de hoofdredacteur. Dus plaatst hij de foto’s niet holderdebolder, maar legt hij ze eerst voor aan premier Cals. Die is nog maar twee weken in functie en weet van niets. Vicepremier Biesheuvel zegt ook niets te weten, al wordt later geopperd dat hij het wel degelijk wist. Ze ontraden de publicatie van de foto’s, en de kranten luisteren ernaar.

Cals informeert ondertussen bij de prinses, maar die is niet van plan te vertellen met wie ze aan het wandelen was. En koningin Juliana laat weten: „De geruchten over een spoedig te verwachten aankondiging van de verloving van onze oudste dochter zijn voorbarig. Wij doen mede namens haar een dringend beroep op u allen, haar de rust en de tijd te gunnen in een aangelegenheid als deze een weloverwogen beslissing te nemen.”

Via het buitenland

Ondertussen constateert de minister-president boos dat de vorstin hem net zo slecht informeert als ze zijn voorganger Marijnen op de hoogte had gesteld van de omstreden relatie van prinses Irene. Dat had tot een botsing tussen koningin en kabinet geleid, maar daar heeft Juliana kennelijk niet van geleerd.

John de Rooy is het wachten beu. Hij rijdt naar Parijs en weet de foto’s gepubliceerd te krijgen in de Britse krant Daily Express, met een speciale editie voor Nederland. Het levert de fotograaf 40.000 gulden op. Zo gaat het buitenland met de primeur strijken. Dan is er ook in Nederland geen houden meer aan.

Als de Nederlandse Vereniging van Fotojournalisten (NVF) verklaart dat er fatsoensnormen zijn overschreden en er misbruik is gemaakt van de persvrijheid, reageert De Rooy furieus: „Ik heb alleen gedaan wat iedere fotograaf in feite had moeten doen. Er wordt immers al maanden gepraat over een verloving van prinses Beatrix. Mag ik effe op de openbare weg op de prinses wachten? Wat krijgen we nou!”

Duitser

Inmiddels is ook duidelijk wie de man in de kasteeltuin was: Klaus-Georg Wilhelm Otto Friedrich Gerd von Amsberg, een 39-jarige diplomaat op het ministerie van Buitenlandse Zaken in Bonn. Een Duitser, en dat in de week waarin Nederland herdenkt twintig jaar bevrijd te zijn.

Het is voor een aantal Nederlanders een onwelkome verrassing. De KRO belt Claus uit zijn bed, onderwerpt hem aan een kruisverhoor en zendt dat uit met op de achtergrond de melodie van ”Lonely Princess” – eenzame prinses…

Hier en daar verschijnt er ”Raus mit Claus!” op een muur. Zo’n 115 oud-verzetsstrijders komen in Venlo bij elkaar om de situatie te bespreken. Per telegram vragen ze premier Cals een referendum te houden over de vraag of prinses Beatrix haar plaats als troonsopvolgster moet afstaan aan haar zus Margriet –die gewoon met een Nederlander verloofd is. Andere voormalige illegalen zijn het daar echter niet mee eens. Hun verzet was gericht tegen het nationaalsocialisme, waarvoor de heer Von Amsberg nooit sympathie heeft gehad. Het gaat niet aan elke willekeurige Duitser het zwarte verleden van zijn land aan te rekenen.

Dispuut

In de media ontbrandt een strijd over de vraag wie er zeggenschap over het huwelijk van de kroonprinses heeft. Beatrix zelf? Koningin Juliana? Het kabinet? Het parlement? Of het volk?

Dr. L. de Jong van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, aan het werk gezet door het kabinet, brengt een gunstig verslag uit over Claus’ oorlogsverleden. Dan is de weg vrij voor de aankondiging van de verloving. „Ik kan u verzekeren dat het goed is”, zegt koningin Juliana. En Claus, met een zwaar Duits accent: „Ik ben mij welbewust van uw gevoelens.”

Dat stuit het rumoer niet. Beatrix en Claus zetten echter door, al zegt de prins later dat „de verlovingstijd een heel moeilijke tijd was, die alleen te doorstaan was door hetgeen er tussen mij en mijn vrouw bestond.”

De Staten-Generaal keuren het huwelijk goed. Op 10 december 1965 wordt Claus genaturaliseerd tot Nederlander en op 10 maart 1966 voltrekt de Amsterdamse burgemeester, mr. G. van Hall, het huwelijk.

Voor het eerst in 87 jaar telt de koninklijke familie meer dan één prins. In de jaren daarna krijgt Claus in Nederland een gewaardeerde plaats. Een prins met een onbesmet blazoen, heel anders dan wat Nederland gewend is.

Klik hier voor een video.

Dit is het eerste deel in een korte serie over het huwelijk van prinses Beatrix en prins Claus, dat vijftig jaar geleden werd gesloten.