In vrijwel alle winkeletalages rond Paleis Noordeinde staat of hangt een portret van de overleden prinses. Een radiozaak drukt zijn prijzen speciaal voor de gelegenheid op oranje kaartjes af. Saga Royal Design, leverancier van exclusief porselein, biedt rode, witte en blauwe schalen en vazen te koop aan.

P. van Beek, manager van de ABN AMRO-vestiging aan de Kneuterdijk, is dinsdagmorgen al om acht uur present, hoewel zijn bank tot dinsdagmiddag twee uur dichtblijft. „Op advies van de RVD. Dat respecteren we graag.” Ook het personeel verschijnt dinsdagmorgen op de gewone tijd, aldus Van Beek. „Iedereen krijgt straks de gelegenheid om te kijken, hoewel we al weten wat ons te wachten staat. Het is de tweede keer in korte tijd.”

De rest van de ochtend vult de bankmanager met vergaderen en presentaties. „Werk dat vaak ’s avonds moet gebeuren.”

Medewerkers van het Rode Kruis warmen zich aan de koffie. „We zijn hier met een man of tachtig”, schat een woordvoerder. Wat er kan gebeuren? „Mensen kunnen flauwvallen, bijvoorbeeld. Dingen die op elke dag kunnen gebeuren.”

De vorige keer, bij de uitvaart van prins Claus, stond het Rode Kruis er ook. „Toen is er niks voorgevallen, maar we moeten er gewoon zijn.”

De 60-jarige J. Bothof uit Dordrecht is dinsdagmorgen om zeven uur vertrokken om de files voor te zijn. „Ik wil het een keer live meemaken. De rest zie ik vanavond wel op tv.” Het overlijden van prinses Juliana doet hem niet bijzonder veel. „Ze is 94 geworden, een mooie leeftijd. Als jonge mensen sterven, roept dat meer emoties op.” In 1958 maakte hij koningin Juliana van dichtbij mee. „Ze was in Dordt en ik ben de hele dag wezen kijken.”

Agenten bij de tramhalte op de Kneuterdijk zetten elkaar op de foto. Het wachten duurt lang. Inspecteur L. Naaijen van de regiopolitie Groningen stapte afgelopen nacht om drie uur in de bus om op tijd in de residentie te zijn. Zijn korps is met vijftig man aanwezig. De vorige keer met honderd. Vanwaar het verschil? „We moeten in het noorden ook nog agenten overhouden.” De Groningers staan in vak 1. „Handig”, zegt Naaijen, „dan kunnen we straks als eersten weer vertrekken.” Op hét moment staat Naaijen als leidinggevende met zijn gezicht naar de koets en brengt hij de groet. Zijn collega’s keren zich om naar het publiek. „Onze eerste taak is het handhaven van de openbare orde.”

Els de Groot en Inez de Baar -„we zijn vriendinnen sinds 1969”- installeren zich met koffie en broodjes op de hoek van de Heulstraat. „We gaan eerst ontbijten, dat hebben we nog niet gedaan.” Bij de uitvaart van Claus zijn de dames niet geweest. „Daar kregen we spijt van; daarom zijn we er nu wel.” Om het wachten te verlichten hebben de vrouwen een klapstoeltje bij zich. „Plus sigaretten en een asbak. Want wie hier rommel op straat gooit, krijgt een dikke boete.”

Om kwart voor negen arriveren de eerste mariniers via de Kneuterdijk. „Afdeling, halt! Links, rechts! Richten!” brult de commandant. Er ontstaat verwarring over de exacte plaats van de mariniers. Iedereen moet bij een witte streep staan. De hele rij schuift een plaats op. S. de Wind, geboren op Curaçao, kijkt geboeid naar het schouwspel. „Ik heb iets met het koningshuis. Belangrijke mensen. Daarom kom ik kijken.”

Naast De Wind staat een Haagse moeder met twee kinderen. Eigenlijk hadden ze op school moeten zitten. „Ik heb ze dinsdagmorgen afgemeld”, vertelt de vrouw, die anoniem wil blijven. „Wat hier gebeurt, is geweldig. Dit is geschiedenis. Daar wil ik bij zijn met mijn kinderen.” Dat ze de Leerplichtwet overtreedt door haar twee jongens onterecht van school te houden, deert haar niet. „Ik zie wel wat er van komt.”

Een agent stuurt passanten onophoudelijk de andere kant uit. „U mag alleen langs het hek om te kijken. U kunt niet doorlopen.” De meesten accepteren de aanwijzingen, een enkeling raakt geïrriteerd. „Ik kom anderhalf uur te laat op school”, moppert een jongen.

Opticien Azami uit zijn gevoelens van deelneming. „Juliana, een groot vorstin, een groot mens. Bedroefd nemen we afscheid”, staat er op de etalageruit. Bij zijn overbuurman, een boekhandel, gaat pas om kwart over negen de vlag halfstok.

Achter de hekken bij Paleis Noordeinde wordt het steeds drukker. Schoolkinderen wijzen omhoog naar een rondcirkelende helikopter tegen een strakblauwe lucht. Even over halftien arriveren de eerste ruiters bij het paleis.

Daarna volgt de lijkkoets, in paars en wit, getrokken door acht Friese paarden. Het voertuig stopt voor het bordes. Het doek aan de achterkant gaat open. In de deuropening van het paleis verschijnt de kist met het lichaam van Juliana. De militaire kapel speelt het Wilhelmus.

Voetje voor voetje dalen de lakeien de bordestrap af. Stukje voor stukje schuiven ze de kist in de lijkkoets. Op de trap kijken de kleinzonen Willem-Alexander, Carlos, Maurits en Bernardo toe. Daarna stappen zij in de volgkoets.

Enkele paarden snuiven ongedurig. De stoet zet zich in beweging, op weg naar Delft.

Een tocht van tweeënhalf uur. De laatste van prinses Juliana.