Het jaar 2016 kende een desastreuze start voor de Leerdamse ondernemers. Eerst vroeg Paans Verwarmings Industrie faillissement aan. Dit bedrijf bestond al ruim vijftig jaar, maar slaagde er niet in de gevolgen van de crisis te boven te komen. Inmiddels is er sprake van een doorstart met circa vijftien van de ruim veertig werknemers.

De volgende klap was het omvallen van boekhandel Van Kralingen, een bedrijf met een geschiedenis van 102 jaar en een trekker op een centraal punt in de Leerdamse binnenstad. Nog geen week later maakte DA-drogisterij Van Stokkom bekend er na veertig jaar mee te stoppen.

Een vierde bedrijf dat uit het stadsbeeld van de glasstad verdwijnt, is interieurzaak Verliefd aan de Linge. Niet omdat het slecht gaat, maar omdat de eigenaars zich willen concentreren op hun andere zaak, buiten Leerdam. „Maar voor het centrum betekent dat wel een leegstaande winkel erbij”, betreurt de Leerdamse wethouder Bruggeman (Economische Zaken). „Jammer, het aantal lege panden liep juist flink terug en was in jaren niet zo laag.”

Hoewel elke ondernemer zijn eigen verhaal heeft waarom hij het hoofd niet boven water kan houden, zijn er vooral overeenkomsten. Zo rijzen de kosten van pand en personeel de pan uit. Daarnaast kunnen ondernemers de concurrentie met webwinkels amper aan. Ook zijn klanten minder trouw dan vroeger. Consumenten zijn voortdurend op zoek naar spectaculaire aanbiedingen.

„Als het de afgelopen jaren half zo druk was geweest als deze week, zouden we het moeiteloos hebben gered”, zeiden medewerkers van Van Kralingen tijdens de opheffingsuitverkoop. Onderneemster Karin Vermeulen van drogisterij Van Stokkom –nog open tot eind van de maand– heeft dezelfde ervaringen: „We kijken terug op zware jaren waarin er veel is gebeurd in onze branche. Klanten gingen steeds meer lopen, van de ene prijsknaller naar de andere. Wij moesten het vooral hebben van onze service en adviezen.”

Moeilijk

Het bestuur van ondernemersvereniging LOV noemt het vertrek van de winkels een ongelukkige samenloop van omstandigheden. „Er is zeker geen sprake van een trend”, zegt bestuurslid Peter van Opijnen. „Sommige winkels hadden het al een poosje moeilijk. Bij de DA kwamen daar de landelijke ontwikkelingen bij, dan wordt het als ondernemer steeds lastiger om te schakelen.” Volgens de LOV hebben ‘gewone’ winkels nog wel degelijk bestaansrecht. „De prijsverschillen met webwinkels zijn grotendeels verdwenen.” Uit onderzoek blijkt bovendien dat veel volwassenen –en ook het merendeel van de jeugd– weer graag naar een echte winkel gaat. „Mensen willen de producten proeven, zien, passen, aanraken. Dat lukt niet op een website. Bovendien is het effect van webrooming (op internet snuffelen en vervolgens in een echte winkel kopen, AB) groter dan van showrooming (in de winkel kijken en dan op internet kopen).”

Aan de andere kant constateert de ondernemersvereniging dat het koopgedrag van de consument wel is veranderd. „Klanten willen 300 procent service, een goed advies, kennis van zaken en vakmanschap. Daarnaast speelt beleving een steeds grotere rol. Dat is onze uitdaging: maak het gezellig in de winkel en zorg dat er van alles en nog wat te doen is in de stad”, aldus Van Opijnen.

Vandaar dat de LOV komend voorjaar een offensief start om het publiek met name op de koopavond weer naar het Leerdamse centrum te lokken. Ondernemers worden opgeroepen hun winkels op vrijdag gewoon tot negen uur open te houden, terwijl ”happy hours” met spectaculaire aanbiedingen en tal van activiteiten voor reuring moeten zorgen.

Beter

Stadsmanager Ron Uyldert heeft er alle vertrouwen in dat het weer goed komt in Leerdam. Hij wijst op de recente cijfers van de winkelleegstand, waarin de glasstad met 4,5 procent in 2015 beter scoort dan het regionaal en landelijk gemiddelde. Bovendien heeft Leerdam met glas, groen en de historische binnenstad trekkers, waardoor in 2009 nog de titel ”Beste kleine binnenstad van Nederland” in de wacht werd gesleept. Uyldert: „We zijn veel te bescheiden. We doen het gewoon goed. Dat moeten we veel meer uitstralen en ons door deze tegenvallers niet van de wijs laten brengen.”