Minder drinken? „Doe het samen”, tipt expert
ZWOLLE. De fles een tijdje laten staan. Wie dat in het prille voorjaar een goed idee vindt, kan vanaf woensdag voor de tweede keer meedoen aan IkPas.nl.
”Sober in October”; in 2007 was dat de ludieke titel van een Australische campagne waarmee de overheid van dat land ouders opriep een maand minder te drinken. Het geld dat de opvoeders uitspaarden, konden ze doneren aan allerlei alcoholpreventieacties voor jongeren. Het idee waaide over naar Nederland en werd onder anderen omarmd door een aantal rooms-katholieke geestelijken. „Pastoors uit Best en Lierop riepen kerkgangers op om de fles tijdelijk te laten staan en het uitgespaarde geld uit te geven aan goede doelen”, zegt verslavingsexpert Rob Bovens, lector aan de Zwolse Hogeschool Windesheim.
Vanuit het ggz-kennisinstituut Trimbos, waar Bovens jarenlang werkte, werd de Australische campagne met belangstelling gevolgd. Bovens: „Veel alcoholcampagnes zijn gericht op jongeren, maar zij vertonen vaak kopieergedrag. Je moet hen mede beïnvloeden via de ouderen. Als je een groep oudere drinkers dus zover kunt krijgen dat ze een maand de fles laten staan, is dat geweldig. Het is goed voor henzelf en ze geven op die manier meteen het goede voorbeeld aan jongeren.”
Vorig jaar ging een diepgekoesterde wens van Bovens eindelijk in vervulling. Hogeschool Windesheim, het Trimbos-instituut, de gezamenlijke GGD’s en instellingen voor verslavingszorg en diverse gemeenten lanceerden IkPas.nl. Deelnemers aan dit project registreren zich via de site en beloven dertig of veertig dagen lang de fles te laten staan. Een speldje of polsbandje, te bestellen via ikpas.nl, moet zorgen voor de herkenbaarheid en het groepsgevoel.
Woensdag gaat het project voor de tweede keer van start. De actie valt voor een deel samen met de zogeheten veertigdagentijd, de periode waarin de kerk zich voorbereidt op het paasfeest. In de Rooms-Katholieke Kerk staat deze tijd bekend als de vastentijd. „Maar”, zegt Bovens, „op zondag vervalt de roomse vastenplicht. Strikt genomen zitten er tussen Aswoensdag en Pasen 46 dagen, maar door de zondag niet mee te rekenen, komt de kerk op 40 dagen uit.”
Wie meedoet aan IkPas moet de fles echter gedurende een ononderbroken periode laten staan. Bovens: „Een adempauze waarin je jezelf mag belonen, is geen goed idee. Het moet niet te gemakkelijk zijn om mee te doen. Daarom loopt de periode van veertig dagen bij ons van Aswoensdag tot Palmpasen, de zondag voor Pasen. Wie voor de dertig dagen gaat, houdt de maand maart alcoholvrij.”
De 4595 gegadigden van vorig jaar waren bepaald geen geheelonthouders. Bovens: „Volgens een oud advies van de Gezondheidsraad ligt de grens van aanvaardbaar alcoholgebruik voor vrouwen bij maximaal 7 glazen per week en voor mannen bij 14. Bij vrouwen geldt meer dan 14 glazen per week als overmatig, bij mannen meer dan 21. Zo’n 45 procent van de mannelijke deelnemers had voorafgaand aan IkPas volgens deze criteria een onaanvaardbaar alcoholgebruik en zo’n 28 procent een overmatig. Bij vrouwen ging het om 64 en 33 procent.”
Niet echt verbazingwekkend, vindt de 60-jarige expert de cijfers. „Mensen van mijn generatie herinneren zich nog goed van vroeger dat drank alleen iets voor het weekend was. Dankzij de welvaartsstijging en de sluikreclame is dat allang niet meer zo. Veel mensen halen de fles al tevoorschijn zodra de afzuigkap aan gaat. Of ze zetten de pils op tafel zodra de bal over het scherm rolt.”
Uit de evaluatie van de eerste IkPas blijkt echter dat de deelnemers zes weken na afloop zo’n 5 glazen minder zijn gaan drinken. Omgerekend een daling van 36 procent. Ook na zes maanden is er nog een significante daling van ruim 3 glazen, oftewel 27 procent.
Hoopgevend voor de deelnemers aan de twee editie die woensdag van start gaat, noemt Bovens deze cijfers.
„Let wel, mensen die zijn aangewezen op specialistische hulp help je met IkPas niet van hun verslaving af. Het is een preventief project, gericht op het doorbreken van vaste drinkgewoontes. Door het samen te doen en die polsbandjes erbij te halen, heeft IkPas geen moraliserend, maar een laagdrempelig karakter. Dat verklaart het succes.”
Preventie verslaving in gemeente blinde vlek
Redactie binnenland
UTRECHT. Hulpverleners in de nieuwe sociale wijkteams van gemeenten zijn nog onvoldoende in staat om problematisch gebruik van alcohol en drugs tijdig te signaleren en tegen te gaan.
Dat constateerde het Trimbos-instituut, een ggz-kenniscentrum, gisteren in een rapport.
In het nieuwe zorgstelsel, dat vorig jaar van kracht werd, spelen de sociale wijkteams een belangrijke rol. Zij vormen de eerste schil van hulpverleners om de burger heen en moeten zorgen voor laagdrempelige hulp.
Veel teams zijn echter nog zoekende naar het invullen van hun taken, aldus het Trimbos. Ook kampen ze met een tekort aan kennis en vaardigheden rond preventief werken bij problematisch gebruik en verslaving.
Tussen de wijkteams en de instellingen voor verslavingszorg en hun preventiewerkers is bovendien onvoldoende samenwerking en contact.
Om tijdig hulpvragen te herkennen, moet de kennis en kunde rond verslavingspreventie in de wijkteams volgens het rapport omhoog. Ook de samenwerking met de verslavingszorg moet beter. Het Trimbos-instituut sprak onder meer met zestien preventiewerkers en zestien medewerkers van sociale wijkteams verspreid over heel Nederland.
Het aantal 55-plussers met een alcoholhulpvraag steeg de afgelopen jaren met meer dan 60 procent.
