Het advies gaat in op het Hoger Onderwijs en Onderzoek Plan (HOOP), dat het kabinet in januari vaststelde. Daarin staat dat instellingen zich meer van elkaar kunnen onderscheiden en moeten worden geprikkeld om uit te blinken. Staatssecretaris Nijs (Onderwijs) zei toen dat het de hoogste tijd is voor een Nederlandse tegenhanger van de Amerikaanse topuniversiteit Harvard.

De Onderwijsraad staat achter de ambities van het kabinet met het hoger onderwijs. Het kabinet wil onder meer een sterkere positie in Europa, meer hogeropgeleiden en een betere uitwisseling van kennis met het bedrijfsleven. Maar over de haalbaarheid heeft de raad grote twijfels. De overheid moet de bezuinigingen op het hoger onderwijs terugdraaien of meer geld van derden vragen. Het bedrijfsleven kan meer bijdragen, maar ook studenten zouden meer kunnen betalen, bijvoorbeeld voor hun masteropleiding (het laatste deel van de studie).

Staatssecretaris Nijs zei in een reactie dat het huidige budget voor hoger onderwijs volstaat om de ambities uit HOOP te kunnen waarmaken. „Extra geld is absoluut geen garantie voor het realiseren van een Harvard in Nederland." In haar ogen hebben universiteiten op dit moment voldoende geld om zich meer te profileren. Ook kunnen ze volgens het HOOP eerstejaars gaan selecteren, zoals de Universiteit Leiden van plan is, en verschillen aanbrengen in collegegeld.

De Onderwijsraad staat in beginsel positief tegenover Nijs’ voornemen universiteiten toe te staan meer collegegeld te vragen voor dure studies en minder voor impopulaire studies, maar stelt vraagtekens bij de experimenten die Nijs op dit punt voor ogen staan. Deze zijn niet erg geschikt om aan te tonen in hoeverre studenten zich door de hoogte van het collegegeld laten sturen.

De vereniging van universiteiten VSNU had in een reactie op HOOP al eerder laten weten dat er te weinig geld is om alle plannen te kunnen verwezenlijken. Wil Nijs toch dat universiteiten meer gaan uitblinken, dan zal dat zonder voldoende middelen leiden tot „overtrokken verwachtingen en op den duur tot frustratie over onvervulde ambities".