Kok gaat aan de slag als voorzitter van een tijdelijke werkgroep van onafhankelijke deskundigen die in november een rapport moet presenteren over maatregelen die nodig zijn om Europa in economisch opzicht vooruit te helpen. De Vries is door de regeringsaanvoerders verkozen tot coördinator voor het beleid binnen de Unie ter bestrijding van het internationaal terrorisme.

Balkenende toonde zich verheugd over beide aanstellingen. „Ik ben blij dat er zo veel werk wordt gestoken in banen en veiligheid en het is erg goed dat Nederlanders daaraan een bijdrage leveren. Anderen erkennen en herkennen blijkbaar hun kwaliteiten”, aldus de minister-president.

In maart 2000 spraken de hoogste politieke vertegenwoordigers van de lidstaten in Lissabon af de EU in het toen net begonnen decennium om te vormen tot de meest dynamische en concurrerende kenniseconomie ter wereld. In dat kader mocht Kok vorig jaar al een commissie leiden die een nota schreef over noodzakelijke hervormingen op de arbeidsmarkt. Nu krijgt hij tot taak om halverwege de rit van de in de Portugese hoofdstad uitgezette strategie een algehele tussenbalans op te maken en aan te geven hoe het daar gestarte proces, gericht op groei, werkgelegenheid en sociale samenhang, nieuw leven kan worden ingeblazen.

De vier jaar geleden geformuleerde ambitie lijkt inmiddels onhaalbaar. Niettemin hebben de presidenten en premiers ze vrijdag herbevestigd. Donderdag betuigden afgevaardigden van de Europese werkgevers- en werknemersorganisaties er eveneens nog eens hun steun aan.

Balkenende onderstreepte het belang van dit alles, omdat Europa qua concurrentievermogen verder achterop raakt bij de VS en voorts het risico bestaat dat productiecapaciteit verschuift naar sterk opkomende economieën in Azië, zoals China en India. „We moeten op onze tellen passen. Voor de EU geldt: alle hens aan dek en gewoon aan de slag”, aldus de Haagse kabinetschef.

De conclusies uit de discussie met zijn collega’s over de terreurbestrijding vatte hij samen in de volgende bewoordingen: „Samenwerking en eenheid. Praktisch zijn in aanpak en tempo maken.” Hij constateerde een „breed gevoelen” dat de ernst van de situatie vraagt om meer uitwisseling van informatie.

Tegen die achtergrond werd op de top besloten een coördinator te benoemen en daarbij viel de keuze op de persoon van oud-europarlementariër en voormalig staatssecretaris van Binnenlandse Zaken De Vries. Hij gaat opereren onder de directe verantwoordelijkheid van Solana, die min of meer fungeert als minister van de EU op het terrein van het buitenlands beleid.

In juni zullen zij voorstellen voorleggen aan de regeringsaanvoerders over hoe de beoogde intensivering van de contacten tussen douane, politie, justitie en inlichtingendiensten precies gestalte zal krijgen. De korte termijn die beschikbaar is om de plannen te ontwikkelen, onderstreept de urgentie, benadrukte Balkenende.

De leiders gaven verder hun fiat aan een zogeheten solidariteitsclausule, op basis waarvan de lidstaten zich verplichten onderlinge hulp te bieden als een van hen betrokken raakt bij een terroristische actie of bij de dreiging daarvan.