„De kans dat we moeten gaan korten in 2017 wordt groter”, zegt Corien Wortmann-Kool, voorzitter van het ambtenarenfonds ABP. „Wij begrijpen goed dat ouderen zich zorgen maken over de hoogte van hun pensioen en dat jongeren zich afvragen hoeveel pensioen er voor hen zal overblijven.”

Zorgfonds PFZW heeft eenzelfde boodschap. Het gevaar van korten ligt er op de loer als de rente verder wegzakt en de beleggingen dit jaar niet genoeg rendement opleveren om een en ander te compenseren.

Ook de grote metaalfondsen PME en PMT, waar eveneens veel Nederlanders zijn aangesloten, zijn somber. „Indexatie is de komende jaren echt niet te verwachten en een verlaging van de pensioenen komt door het uitblijven van het herstel dichterbij”, aldus PME-directeur Eric Uijen. De voorzitter van PMT, Jan Berghuis, vindt de situatie nog maar moeilijk aan zijn deelnemers uit te leggen.

Probleem is dat de fondsen te weinig rendement behalen op de aandelenmarkten, terwijl hun verplichtingen door de lage rentestand flink in waarde zijn gestegen. Volgens de regels moeten ze daarom aan herstelplannen werken om echte financiële nood voor te zijn, ondanks dat ze nog altijd miljardenvermogens beheren.

Hoe een fonds ervoor staat, is te zien aan de hand van de zogeheten beleidsdekkingsgraad. Die zakte bij ABP in het vierde kwartaal van vorig jaar van 99,7 naar 98,7 procent. Bij PFZW verslechterde de graadmeter van 99 naar 97 procent. PME en PMT zitten inmiddels op respectievelijk 97,7 en 98,5 procent. Daarmee zitten ze onder het vereiste niveau. Van de grote fondsen staat alleen bpfBOUW er nog redelijk voor met een score van 110,9 procent.

In het vierde kwartaal presteerden de fondsen wel iets beter dan in het voorgaande kwartaal, maar bij lange na niet genoeg om het jaar goed te maken. De sector heeft de hoop nu gevestigd op krachtiger aantrekken van de economie, wat voor de fondsen extra rendement betekent. De laatste keer dat een aanzienlijke groep fondsen de pensioenen moest verlagen was twee jaar geleden.