Nu ze er zo over aan het vertellen is, komt het weer naar boven. Een man uit een gemeente had zijn kinderen misbruikt, en de kerkenraad probeerde hem en zijn gezin te helpen, zo goed als het kon. De kerkenraad had de hulp ingeroepen van Jannie Eijmael-Verkade, klinisch psycholoog bij Eleos. En wat ze in de kerk zag, maakte indruk op haar, vertelt ze. Ze zag hoe betrokken iedereen hielp, en dat ontroerde haar.

Kerken helpen regelmatig mensen die het moeilijk hebben. Mensen bijvoorbeeld die misbruikt zijn, verslaafd zijn, depressief zijn of gescheiden zijn. Predikanten, pastores, geestelijk verzorgers – ze helpen vaak met alle liefde. Maar hoe ze dat het beste kunnen doen, dat weten ze lang niet altijd. Om hen te ondersteunen, organiseert het Kennisinstituut christelijke ggz van Eleos en De Hoop een cursus. Uit vijf avonden bestaat die, verspreid over vijf maanden. Dorp De Hoop in Dordrecht is de locatie, 89 mensen hebben zich al aangemeld.

Beide kanten

Anderen helpen is lastig. Jannie Eijmael en haar collega Wilco Kroon, systeemtherapeut, weten precies waar kerken tegen aanlopen. Bij misbruik of een scheiding bijvoorbeeld vinden ambtsdragers het vaak erg lastig om geen partij te kiezen, vertellen ze. Maar oog hebben voor beide kanten, dat is juist erg belangrijk voor het herstelproces, benadrukt Eijmael. Ambtsdragers vinden het vaak ook moeilijk om hun taken „af te grenzen” en om het „behapbaar” te houden, stellen Eijmael en Kroon. Volgens hen zijn ambtsdragers vaak ook te optimistisch en denken ze dat alles wel weer goed komt. En dat kan, zegt Eijmael, voor veel teleurstelling zorgen, aan beide kanten. Leren omgaan met de situatie werkt veel beter, in haar optiek.

Al eeuwenlang ziet de kerk om naar mensen in nood. Ambtsdragers lopen ook al veel langer tegen problemen in de hulpverlening aan. Nieuw zijn cursussen als deze ook niet – Eleos en ook zijn voorgangers bieden al jaren zoiets aan. Maar Kroon en Eijmael verwachten dat mensen weer vaker bij de kerk gaan aankloppen voor hulp. De overheid trekt zich steeds verder terug, vertellen ze, en daardoor komen mensen hulp tekort. De complexiteit van de problemen is ook groter geworden, stellen ze. „En mensen voelen ook een enorme druk om te presteren.”

Tijdens de cursus komen onder meer depressiviteit, verslaving, persoonlijkheidsproblematiek en autisme aan de orde. Kroon en Eijmael verzorgen de eerste avond, over de rol van de ambtsdrager. Deelname kost 150 euro. Elke cursusavond worden er lezingen gegeven, „maar er is ook veel ruimte om de onderwerpen in kleine groepen te bespreken.” Je kunt van elkaar leren, benadrukken de Eleos­medewerkers – ook ambtsdragers van verschillende kerkelijke richtingen kunnen dat. Iedere kerk doet dingen goed, en heeft tegelijk „blinde vlekken.”

Spanningsveld

Op de cursus is er ook veel aandacht voor het spanningsveld tussen geloof en psyche in de hulpverlening. Hoef je alleen maar te bidden voor een probleem, of moet je alleen maar therapie aanbieden – daar ligt een spanningsveld. Het geloof en het psychische staan niet los van elkaar, „maar werken op elkaar in”, stelt Eijmael. En het is belangrijk om dat te beseffen, vinden zij en Kroon.

Volledig herstel is ook niet altijd mogelijk, benadrukt Eijmael. „Maar dat wil niet zeggen dat God je niet helpt. Hij kan je wel de kracht geven om de gebrokenheid te verdragen. God beschermt je niet tegen alle kwaad, maar Hij is met je in het kwaad.”