De zon straalt. Een dorpje in de heuvels van Wildflecken, deelstaat Beieren, Zuid-Duitsland, oogt vredig. Huisje-boompje-beestje. Vitrage voor het raam. Maar schijn bedriegt. In de woningen houden zich zwaarbewapende terroristen schuil.

Elitemilitairen in opleiding krijgen opdracht om het oefendorpje op Schiessbahn 16 van de 77 vierkante kilometer grootte Truppen­übungsplatz Wildflecken te zuiveren van terroristen. Tot de tanden gewapende manschappen van de Maritime Special Operations Forces (Marsof) sluipen voorwaarts. Behoedzaam. Meter voor meter.

Onverwacht opent de vijand het vuur. Een machinegeweer ratelt.

Voltreffer

Marsof richt zich tijdens het tweede onderdeel van de opleiding op operaties in verstedelijkt gebied. Tijdens deze zes weken durende SOUT-fase (Special Operations Urban Terrain) trainen mariniers ”direct actions” in woongebied. Tactiek en techniek.

Oud-militairen, speciaal ingevlogen vanuit Nederland, treden op als terrorist. De mariniers vuren met verfpatronen. Paintball, maar dan professioneel. Een voltreffer komt knap hard aan. „Een waarschuwing”, zegt commandant Douwe van het Trainingsquadron (T-squadron).

Boeven begeven zich tussen bewoners. De keurtroepen in opleiding moeten in een fractie van een seconde onderscheid kunnen maken tussen gewapende ”tango’s” (terroristen) en ongewapende ”sierra’s” (slachtoffers). De RD-verslaggever –helm op, oordoppen in– laat zich tijdens de zuiveringsoperatie opsluiten als sierra. Laatste huis, eerste verdieping.

De spanning stijgt. Vanaf een huis aan de overkant klinken schoten. Een Marsof-operator leegt zijn magazijn op een raam rechtsboven. Bám, bám, bám! „Elke tegenstander duikt direct weg als hij zó onder vuur wordt genomen”, wijst instructeur adjudant Dick. Mariniers vallen op hetzelfde moment het huis binnen. Een dichte deur vraagt een gepaste oplossing. Een explosie volgt.

Vertwijfeld vraagt de verslaggever zich af of het zo’n goed idee was om zich te inzetten als sierra. Salvo’s klinken nu wel erg dichtbij. De nervositeit neemt toe. Hoe vindt de inval plaats? Deur rechtsvoor of deur linksachter? Met of zonder explosie?

Plotseling vliegt de deur open. Twee, drie geweerlopen priemen in z’n gezicht. Check in een flits – sierra of tango?! „Handen omhoog”, brult de voorste marinier. „Omhóóg!” De sierra gehoorzaamt gretig. „Liggen! Op de grond.” Twee man duikt boven op de RD-verslaggever.

Een ruwe ondervraging volgt. „Wat dóé je hier? Wáárom ben je hier? Waar zijn de anderen?” Hardhandig voeren de mariniers de sierra af. Geboeid, geschramd. Adjudant Dick haalt z’n schouders op. „Elke aanwezige is hier verdachte.” Opdracht is om iedereen direct stevig te ondervragen. „Verdachten moeten geen tijd krijgen om een verhaal te verzinnen.”

Lebensgefahr

De SOUT-fase traint mariniers in ”combat schieten”, meldt pagina 4 van het Marsof-handboek. Schieten met scherp. Rechtshandig én linkshandig. „Tijdens de oefen­scenario’s komen hier alle aangeleerde vaardigheden aan de orde”, legt T-squadroncommandant Douwe in Wildflecken uit.

Voor de mannen staat er tijdens dit meetmoment, een tussentijds examen, veel op het spel. Eén veiligheidsfout te veel betekent vroegtijdig vertrek. „Ik heb al één fout”, vertelt marinier Casper. Hij grijnst pijnlijk. „Ik ben halverwege de uitgang.” Een andere kandidaat, luitenant Daniël: „Meetmomenten zijn spannend. Je staat ermee op en gaat ermee naar bed. Morgen kan mijn laatste dag op de opleiding zijn.”

Een rood-witte slagboom verspert de toegang. ”Halt! Scharfschiessen! Lebensgefahr!”, meldt een waarschuwingsbord. Een groene legerambulance staat paraat. Met draaiende motor.

Boven op een heuvel ligt de ”saloon”. Terroristen houden zich schuil in het houten gebouw van twee verdiepingen. De mariniers moeten de saloon binnenvallen. „Instappen”, in jargon. Het team meldt zich bij het hoofdkwartier. „Charlie to Zero, klaar voor actie.”

Het hoofdkwartier geeft groen licht. De mariniers stellen zich op. Zware wapens, explosieven, kogelwerende vesten. Eentje met een stormram op de schouder. Geweerlopen dekken de omgeving 360 graden af. De mariniers begeven zich behoedzaam, een treintje vormend, naar de voordeur.

Tegenvaller. De buitendeur blijkt hermetisch gesloten. De ”demolition specialist” –demspec– komt in actie. De bomexpert plakt behendig explosieven op de deur. Krijgsraad. Een blik van verstandhouding. Duim omhoog. „Roger.” Opdracht begrepen.

Met een gerichte klap vliegt de deur uit z’n sponningen en belandt 3 meter verderop in de kamer. Vier, vijf mariniers springen naar binnen. Vaste procedure, uitgekiende volgorde. Links in de hoek doemt een terrorist op, rechts een handlanger. Bám, bám, bám! „Tango down.” Fotograaf en verslaggever happen kruitdampen. Kogels slaan fluitend in. Een kogelwerend vest biedt hun bescherming. Hopelijk.

Verrassingseffect

Geen tijd te verliezen. Dichte deur linksachter. De operators wisselen een blik van verstandhouding. „Bonk!” Een marinier ramt de deur open, een tweede gooit een ”noise” naar binnen. De granaat –zware knal, felle lichtflits– veroorzaakt een enorme drukgolf in de gemeubileerde kamer. Elke terrorist raakt volledig gedesoriënteerd.

De elitemilitairen zetten een nieuwe noise in. Nieuwe dreiging. Trap rechtsachter. Twee mariniers houden het trapgat onder schot. Twee anderen lopen naar boven. Beheerst, behoedzaam. Geweren in de aanslag.

Overloop. Twee deuren, twee kamers. Een operator blaast met een gericht schot van z’n shotgun de deur uit de sponningen. In elke kamer bevinden zich terroristen en/of slachtoffers, afgebeeld op levensgrote houten platen. Mét en zonder wapen. De eenheid zuivert kamer voor kamer. Dan keert de rust weer.

Instructeur Johan is tevreden. „Top! Goed gewerkt. Let erop dat elk gat is afgedekt met een loop”, zegt hij tijdens de debriefing. „Oké, duidelijk? Wapens ontladen.” Marinier Niels staat uit te blazen. „Mooi werk, maar redelijk complex. Je moet in een fractie van een seconde handelen.”

Legerpredikant Gert Pennekamp zoekt de manschappen op de Truppenübungsplatz op. Praatje, geintje, schouderklopje. Pak stroopwafels onder de arm. Marsof kent sinds oktober –op bevel van de hogere legerleiding– een eigen geestelijk verzorger. Niet overbodig, vindt de PKN’er. „Deze eenheid opereert vaak onder hoogspanning.”

Uitgeschakeld

Mariniers laden opnieuw hun HK416’s. Ze krijgen de opdracht om terroristen uit te schakelen in een open loods met tien, twaalf kamers. Het houten complex –oneerbiedig de kippenren genoemd– is afgezet met gaas. Een hoge aarden wal moet verdwaalde kogels opvangen.

Geruisloos sluipen de Marsof’ers naar binnen. In elke hoek achter elke deur dreigt gevaar. Instructeurs kijken vanaf een loopbrug toe. De mariniers stellen zich op naast een dichte deur. De deur draait open en plotseling staat een vechtjas oog in oog met een gewapende terrorist. Schoten volgen.

De opleidingscommandant volgt de cursisten op de voet. „De mannen moeten zich er steeds van bewust zijn wat er zich in hun omgeving afspeelt”, legt hij uit. „Dreiging kan van alle kanten komen. We leren hun om driedimensionaal te denken.” De gestandaardiseerde procedures moeten een tweede natuur van de manschappen worden.

Drillen is er echter niet bij, verzekert de kapitein. „Wij leiden geen robots op die een danspasje uitvoeren. Wij leren cursisten zelfstandig beslissingen te nemen. We leren hun leren.”

Mariniers opereren soms op amper 20, 25 centimeter afstand van elkaar. De kogels vliegen hun om de oren. „Manschappen moeten exact van elkaar weten hoe iedereen opereert. Als ik dit doe, doet hij dat. Ze moeten elkaar blindelings kunnen vertrouwen. ”

Pech

Marsof moet tijdens de SOUT-fase –„helaas”– afscheid nemen van nog eens vier cursisten. „De lat ligt hoog, de leercurve is steil”, geeft Douwe aan. „Sommigen voldoen op dit moment niet aan de eisen door een opeenstapeling van kleine fouten. Ze maken echter een grote kans om volgend jaar de eindstreep alsnog te halen.”

Operators mogen fouten maken, móéten ook fouten mogen maken, benadrukt de kapitein. Twee ernstige veiligheidsfouten betekenen echter vertrek. „Als iemand na voldoende leermomenten tijdens de training bijvoorbeeld toch twee keer vuurt op een ”niet-schietwaardige sierra”, een onschuldig slachtoffer, dan doet hij iets verkeerd.”

Marsof kan in totaal 42 cursisten per jaar plaatsen, maar houdt er tot nu toe 18 van de 28 over die in augustus aan de opleiding zijn begonnen. Het aantal afvallers is vervelend, zeker gezien de vraag naar elitemilitairen om de actuele terreurdreiging het hoofd te bieden. „Het voortzettings­vermogen van de eenheid komt niet in gevaar, maar staat wel enigszins onder druk. Met minder mensen kun je nu eenmaal minder doen.”

Nieuwe deur, nieuwe dreiging. Salvo’s klinken, explosies volgen. De ene na de andere terrorist legt het loodje. „Je kunt een terrorist het beste uitschakelen met een gericht schot tussen de ogen”, vertelt instructeur Gerwin, zelf scherpschutter. „Als je z’n centrale hersenstam raakt, schakel je bij een terrorist elke spierreflex direct uit.”

Instructeur Eric turft het aantal kogelgaten in de tango’s: 22 schoten gelost, 21 schoten raak. Niet slecht! Eén terrorist telt acht gaten in z’n houten lijf. „Ik dacht dat ik die tango net niet helemaal goed raakte”, legt een marinier uit. „Ik heb daarom nog maar een keer geschoten.”

Commandant Douwe knikt tevreden. „Als het nodig is, kun je kunt beter een keer extra schieten. In ons vak is het uiteindelijk hij of jij.”

>> rd.nl/marsof

Stiekem elke deur observeren

Luitenant Daniël ontlaadt op de Truppenübungsplatz Wildflecken in Duitsland zijn Heckler & Koch 416-geweer met 254 mm loop. Mariniers in opleiding voor de elite-eenheid Marsof leren op het Duitse militaire oefenterrein onder andere huizen en dorpjes te zuiveren van terroristen.

Elitemilitairen vallen een pand altijd binnen volgens een vaste, strikt vertrouwelijke procedure. Binnendeur, buitendeur, links naar binnen draaiend of rechts naar buiten draaiend – elke deur vraagt z’n eigen, gestandaardiseerde aanpak. Om tijdens een gewapende inval elk mogelijk misverstand te voorkomen.

De mariniers moeten zich deze gestandaardiseerde procedures volledig eigen maken. „Je wordt er soms een beetje paranoïde van”, grijnst luitenant Daniël. „In het weekend zit ik thuis, bij mijn vrouw op de bank, nog stiekem deuren te observeren. Hoe zou ik door die deur het beste kunnen binnenvallen? Ik hou er niet van, maar het gebeurt gewoon.”

serie
Mee met Marsof

Terreur houdt Europa in z’n greep. Deze krant biedt een unieke blik achter de schermen van Marsof, dat onder andere de zwaarste antiterreureenheid van Nederland kent. Begin februari deel 9.