Volgens minister Van Aartsen van Buitenlandse Zaken heeft „Turkije er geen baat bij om met de beschuldigende vinger nagewezen te worden als er eind dit jaar geen hoop is op een oplossing voor Cyprus.” De bewindsman zei dat dinsdag na overleg met zijn Turkse collega Cem in Istanbul. „Het proces loopt nu echt en Turkije is bereid daar volop aan mee te werken. De Turken en de Grieken willen er samen uit raken.”

Cyprus wil in 2004 samen met Malta en tien Oost-Europese landen toetreden tot de Europese Unie. Het EU-lidmaatschap stuit echter nog op de deling van het eiland in een Grieks en een Turks deel sinds 1974. De EU wil alleen een verenigd Cyprus toelaten. De Turkse minderheid kon dit in het verleden blokkeren, omdat Ankara daarvoor de politieke rugdekking gaf.

Turkije wil zelf echter ook toetreden tot de EU en realiseert zich volgens Van Aartsen dat er vaart gezet moet worden achter het onderhandelingsproces. Volgens hem is daarvan nu duidelijk sprake. „De Griekse en Turkse partijen op Cyprus praten nu echt met elkaar”, aldus Van Aartsen. „De gang zit erin. Dat is ook in het Turkse belang.”

Van Aartsen gaat nog niet zover dat hij eind dit jaar al een akkoord in het verschiet ziet liggen. Hij denkt wel dat er tegen de jaarwisseling meer uitzicht komt op een overeenkomst tussen de strijdende Griekse en Turkse partijen.

Moeilijker ligt volgens hem een snel akkoord over de oprichting van een Europese defensiemacht, die ook stuit op Grieks-Turkse tegenstellingen. De Turken zeggen dat zij op dat terrein een akkoord hebben met de Europese Unie en niet verder willen onderhandelen. De EU moet nu zelf de Griekse regering ervan overtuigen daarmee in te stemmen.

De EU wil volgend jaar een defensiemacht van 60.000 militairen en 5000 politieagenten hebben voor vredesoperaties in bijvoorbeeld Bosnië of Afghanistan. Daarvoor willen de vijftien lidstaten ook gebruikmaken van NAVO-middelen, waaronder Turkse militaire bases. Griekenland vreest echter dat de oude aartsvijand Turkije daardoor aan invloed wint in de Egeïsche Zee en eist bepaalde garanties.

Turkije zegt nu deze garanties te hebben gegeven via een akkoord met de EU. De tekst daarvan stuit nog steeds op bezwaren van Athene. Van Aartsen zegt dat uiterlijk eind juni een akkoord daarover bereikt moet zijn. Tot die tijd is Spanje EU-voorzitter. De tweede helft van dit jaar ligt het voorzitterschap bij Denemarken, dat zich niet interesseert voor deze kwestie. Begin volgend jaar is Griekenland zelf voorzitter, waardoor het het probleem nog verder kan opschuiven. Dat zou leiden tot een enorme vertraging voor de Europese defensiemacht.