De paus is volgens de verleners van de prijs „een persoonlijkheid die in de huidige moeilijke tijden in de Europese en in de wereldpolitiek een boodschap van hoop en bemoediging uitstraalt naar talrijke burgers die in Europa hun plaats zoeken”, meldde de Aachener Zeitung. De prijs wordt bij wijze van uitzondering volgend jaar niet in Aken maar in Rome uitgereikt.

De Karelsprijs is genoemd naar de Europese keizer en koning Karel de Grote, die in 814 in Aken overleed. De prijs wordt sinds 1950 verleend voor bijzondere verdiensten voor de Europese eenwording.

Onder de ‘groten van Europa’ die de prijs eerder kregen zijn Winston Churchill (1956), Helmut Kohl en François Mitterrand (1988), koningin Beatrix (1996), de euro (2002), paus Johannes Paulus II (2004) en Angela Merkel (2008) .