Paus gebruikt aan Van Lodenstein toegeschreven citaat
ROME. De kerk moet zich blijven hervormen. In zijn kersttoespraak tot de Romeinse curie haalde paus Franciscus dinsdag deze voluit gereformeerde uitspraak aan.
De paus gebruikte de term ”ecclesia semper reformanda” toen hij sprak over de hervorming van het centrale bestuursapparaat van de Rooms-Katholieke Kerk. Die is volgens hem hard nodig omdat zich in de curie (en in de kerk) allerlei „ziekten” zouden hebben geopenbaard, „zelfs in de vorm van schandalen.”
Paus Franciscus, die vanwege griep zittend sprak, waarschuwde: „Het is nodig om aan te geven wat altijd het doel is van oprechte kritiek en beslissende maatregelen. De hervorming zal vastberaden, duidelijk en met daadkracht doorgaan, want ”ecclesia semper reformanda” – de kerk moet zich blijven hervormen.”
De Latijnse term komt voort uit de kring van de Nederlandse Nadere Reformatie en verscheen voor het eerst in 1674 in druk. De predikant Jodocus van Lodenstein gebruikte dat jaar in zijn ”Beschouwinge van Zion” een variant van de uitdrukking om de kerk, die volgens hem gedeformeerd was, op te roepen tot heiligheid en zuiverheid.
Kerkhistoricus prof. dr. F. van Lieburg stelde in 2014 in een artikel in ”Calvinism and the making of the European Mind” (uitg. Brill) dat niet duidelijk is van wie de woorden ecclesia semper reformanda afkomstig zijn. De woorden zijn ook toegeschreven aan Johannes Hoornbeeck. Een vroegere bron is Fridericus Balduinus. Van Lieburg concludeert in het artikel dat de compacte combinatie van deze woorden niet ouder is dan eind negentiende eeuw en uit de school van het neo-calvinisme komt.