Fier staat het te bloeien: het witte duizendblad in de berm van de weg. Even verderop laat jakobs­kruiskruid zien zich niets van de winter aan te trekken: de gele bloemetjes wiegen in de wind. Sommige mensen die aller­gisch zijn voor de pollen van de hazelaar hebben daar nu al last van, doordat de eerste hazelaars volop in bloei staan.

Arnold van Vliet, coördinator van natuurkalender.nl, heeft ook het fluitenkruid en het speenkruid al zien bloeien. „Puur een kwestie van temperatuur”, zo weet de bioloog. „De planten krijgen eigenlijk geen winterrust doordat het niet koud wordt.”

Donderdag was het de warmste 17 december ooit. De temperatuur in De Bilt steeg naar 15,3 graden Celsius en daarmee werd eveneens het record van de warmste december­dag ooit geëvenaard. Op 24 december 1977 werd het namelijk ook 15,3 graden.

Warme winters

Warme winters kwamen volgens Van Vliet vroeger wel een enkele keer vaker voor, maar daar volgde meestal een strenge winter op. Nu is er sprake van meerdere warmere winters achter elkaar. „Twee jaar terug heeft het in het zuiden van ons land de hele winter niet gevroren. Begin 2013 was er na een heel warm begin wel een koude periode en karakteriseerde het KNMI de winter met een gemiddelde temperatuur van 2,9 graden Celsius als vrij koud. Vroeger zouden we het echter een vrij warme winter genoemd hebben omdat de temperatuur in een gemiddelde winter toen rond de 2,4 graden lag.”

Het heeft alles met de klimaatverandering te maken, legt Van Vliet uit. „Hoe noordelijker je komt op de aardbol, hoe meer de gemiddelde temperatuur stijgt. In het noorden van Canada is die gemiddelde temperatuur de afgelopen 65 jaar al met 2,2 graden gestegen.”

De gemiddelde jaartemperatuur voor Nederland ging de afgelopen eeuw met 1,5 graden omhoog, zo rapporteerde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vorige week vrijdag in een rapport. „De tien warmste jaren sinds de weermetingen vallen allemaal in de laatste 25 jaar, waarbij 2015 wereldwijd zeer waarschijnlijk het warmste jaar gaat worden”, aldus het CBS.

Volksverhuizing

Door de klimaatverandering komen planten eerder in bloei, beginnen libellen en vlinders eerder te vliegen en leggen vogels eerder hun eerste ei, zo signaleerde het CBS. De opwarming zorgt voor een ware volksverhuizing, zegt bioloog Van Vliet. „Planten die kou in de winter nodig hebben, verhuizen naar het noorden, en warmteminnende soorten ver­overen ons land.”

Deze verandering was voor natuurorganisatie Floron een van de aanleidingen om in de kerstvakantie voor de tweede keer een plantenjacht te organiseren. „We zijn benieuwd hoeveel verschillende planten er nog in bloei staan en welke bloeiende plant het meest wordt gezien”, zegt Ruud Beringen van de natuur­organisatie die het onderzoek naar de verspreiding van wilde planten in Nederland coördineert. „We weten ver­rassend genoeg heel weinig van planten in de winter omdat er dan maar weinig naar wordt gekeken. En daar willen we met deze planten­jacht verandering in brengen.”

Van de ingestuurde soortenlijstjes maakt Floron een top 50 van de meest gevonden soorten. Ook verschijnt er een rapport dat voor wetenschappelijke doelen gebruikt kan worden.

Beringen hoopt dat veel mensen op plantenjacht gaan. „Het is een mooie aanleiding om er na een overdadige brunch op uit te trekken en de bloeiende planten te noteren die je tegenkomt. Of dat nu in het bos, op de hei, binnen de bebouwde kom of in je tuin is. Alle meldingen zijn welkom.”

Plantenjacht

De regels voor de plantenjacht zijn eenvoudig.

• Kies een moment tussen vrijdag 25 december en zaterdag 2 januari voor een wandeling.

• Noteer gedurende één uur de namen van alle wilde en verwilderde planten die in bloei staan.

• Geef de resultaten 
tot uiterlijk maandag 4 januari 2016 door op floron.nl, Facebook of Twitter via #plantenjacht.

• Tel je de bloeiende planten in je tuin? Voer dan de waarnemingen in op tuintelling.nl.

www.plantenjacht.nl

Bekijk de video hier