Commentaar: Kamerlid moet kabinet kritisch volgen
Wie als eenvoudige burger woensdag naar het debat over de Teevendeal heeft geluisterd, raakte al snel het spoor bijster. Wat een details, wat een ingewikkelde redeneringen en vragen! Zelfs welwillende toehoorders klagen bij zo’n debat terecht dat ze door de bomen het bos niet meer zien.
Toch ging het woensdag wel degelijk over belangrijke zaken. Segers (ChristenUnie): „Dit debat gaat over het aanzien van de politiek, de geloofwaardigheid van de overheid en het vertrouwen in de rechtsstaat.”
Ook andere woordvoerders refereerden eraan dat in dit debat de kwaliteit van onze rechtsstaat in meerderlei opzicht aan de orde was. Want in welk land leven we nu eigenlijk als zware criminelen wegkomen met slechts de helft van hun gevangenisstraf en als ze in plaats van flink geplukt te worden, honderden miljoenen guldens van hun crimineel verworven geld mogen behouden? vroeg Buma (CDA) zich hardop af.
Het functioneren van de rechtsstaat kwam ook ter sprake bij een ander onderdeel van het Kamerdebat, namelijk de laakbare wijze waarop de VVD-politici Van der Steur en Dijkhoff, in de tijd toen zij nog Kamerlid waren, de ongeschreven regels van het dualisme met voeten traden. Iets wat ze, in het debat van woensdag, gelukkig ruiterlijk toegaven. Vooral het feit dat zij op 4 maart op het ministerie van Justitie ijverig meeschreven aan een persbericht van datzelfde ministerie en een verdedigingslinie uitstippelden voor de toenmalige bewindsman Opstelten, was in dit opzicht grensoverschrijdend.
Kamerleden, ook de Kamerleden van coalitiepartijen, zijn immers gehouden een kabinet kritisch te volgen en te controleren. Het heeft er veel van weg dat Van der Steur en Dijkhoff driekwart jaar geleden zo ongeveer het omgekeerde deden. Zij waren er vooral op gefocust hun partijgenoten Opstelten en Teeven uit de wind te houden. Relevante informatie die hun op het ministerie ter ore kwam, deelden zij niet met andere Kamerleden, maar negeerden of bagatelliseerden zij. Voor hun partijbelangen hadden zij op dat moment te veel oog, voor de belangen van het parlement als geheel te weinig.
Toegegeven, dualisme is een moeilijk ideaal dat altijd zal blijven schuren met de harde politieke praktijk. Dat neemt echter niet weg dat het van groot belang is dat ideaal toch regelmatig op te poetsen. Omdat het geheel aan je laars lappen van het uitgangspunt van het dualisme en van het idee van ”checks and balances” gemakkelijk leidt tot vriendjespolitiek, tot een doofpotcultuur en tot afnemend vertrouwen van burgers in de politiek. Wat onmiskenbaar onze rechtsstaat ondermijnt.
Als het hierom gaat, heeft het debat van woensdag, voor zover het bij Haagse politici een schrikreactie teweegbracht, zeker nut gehad. Nee, dat de dingen die Van der Steur en Dijkhoff deden nu nooit meer voor zullen komen, is een illusie. Maar de automobilist die één keer zonder in zijn spiegel te kijken een andere weggebruiker passeert, daardoor bijna een ongeval veroorzaakt, en door andere automobilisten boos toeterend terecht wordt gewezen, kijkt daarna weer minstens een jaar lang bij elke inhaalmanoeuvre ijverig over zijn schouder. En dat is winst.
