Na het incident vrijdag, waarbij huidig president Chen werd getroffen in de maag en vice-president Lu in het been, schortte het kamp van Chen de campagne op en riep aanhangers ertoe op „emotionele confrontaties” met het andere kamp te vermijden.

Met het incident werd het debat over de toekomstige verhouding tussen Taiwan en China voor het eerst gewelddadig. De naderende presidentsverkiezingen verdeelden Taiwan in aanhangers van de onafhankelijkheidsgezinde Democratische Progressieve Partij van president Chen Shui Bian en de oppositiepartij van Lien Chan. Die laatste ziet minder bezwaren in verdere toenadering tot het Chinese vasteland.

Vandaag moeten de 23 miljoen stemgerechtigde Taiwanezen niet alleen beslissen wie van beiden de volgende president wordt. Ze krijgen ook een referendum voorgeschoteld over de vraag of Taiwan meer in defensie moet investeren als China weigert de naar schatting 500 raketten die het gericht heeft op het eiland met zelfbestuur te verwijderen. Ook moeten de kiezers zich uitspreken over een regeringsvoorstel om open gesprekken te houden met China over een plan voor „vrede en stabiliteit.”

China is de belangrijkste handelspartner van Taiwan, maar tegelijk ook een militaire bedreiging. Peking dreigt dat het Taiwan zal aanvallen als het eiland zich formeel onafhankelijk zou verklaren of zou weigeren zich met China te herenigen. Het dispuut over de soevereiniteit van Taiwan dateert al van 1949, toen de verslagen troepen van generaal Tsjang Kai Tsjek, op de vlucht voor Mao’s leger, op het eiland een veilig oord zochten. China beschouwt het eiland sindsdien als een afvallige provincie. De Chinese premier Wen Jiabao liet vorig weekend nog optekenen dat „de Taiwanese autoriteiten een referendum proberen door te drukken dat Taiwan naar de onafhankelijkheid wil duwen onder het mom van democratie.”

Het is geen geheim dat Peking geen sympathie heeft voor Chen, maar toch past Peking ervoor om openlijk partij te kiezen voor een van beide presidentskandidaten. Het wil niet in dezelfde val trappen als ten tijde van de vorige presidentsverkiezingen in 2000, toen harde woorden van de Chinese regering over Chen hem juist populairder maakten onder de Taiwanezen en van hem de eerste onafhankelijkheidsgezinde leider van Taiwan maakten.

Tijdens deze verkiezingen benadrukt Chou I Jen, de rechterhand van Chen, dat de huidige president als hij wordt herkozen werk wil maken van de opbouw van de Taiwanese identiteit en van Taiwan als staat. De huidige regering vindt dat twintig jaar democratische hervormingen het eiland ingrijpend hebben veranderd, en dat er onder jonge mensen een nieuwe identiteit is gegroeid. Volgens hen kan verdere toenadering tot China niet alleen de democratische evolutie bedreigen, maar ook het bestaan zelf van een vrij Taiwan.

Oppositiekandidaat Lien zoekt en vindt vooral steun bij de Taiwanese zakenwereld, die miljoenen dollars investeerde in de economie op het vasteland. Vandaag zullen meer dan 150.000 Taiwanese zakenmensen overkomen van het Chinese vasteland naar Taiwan om er hun stem uit te brengen. Lien heeft beloofd rechtstreekse transportverbindingen op te zetten en een vrijhandelszone met het Chinese vasteland in het leven te roepen.

Chinese ambtenaren haasten zich alvast om die vrijhandelszone een schitterende toekomst te voorspellen. Vorig jaar sloot Taiwan al een handelsverdrag met Hongkong en Macau. Experts voorspellen dat een uitgestrekte vrijhandelszone tussen het Chinese vasteland, Taiwan, Hongkong en Macau een enorme impact zou hebben op de hele Aziatische economie.