„De kerken zullen misschien klein blijven en de samenleving niet beheersen, maar daar wel degelijk een vitaal onderdeel van zijn”, verwacht prof. dr. Stefan Paas, hoogleraar missiologie aan de Theologische Universiteit Kampen (TUK) en hoogleraar missiologie en interculturele theologie aan de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam.

Deze krant bracht dit jaar een serie over de toekomst van het christendom in Europa. Daaruit blijkt onder meer dat de achtergronden van kerkelijke achteruitgang en groei zo divers zijn, dat het lastig is om een eenduidig profiel te geven van de kerk van de toekomst. Duidelijk is wel dat Europa seculariseert en dat de kerk –menselijkerwijs gesproken– getalsmatig kleiner zal worden.

De kerken zullen steeds meer een helder en vaak orthodoxer profiel krijgen. Tegelijk worden ze informeler. Afrikaanse immigranten zijn een belangrijke groeifactor van pinkster- en evangelische kerken, maar met name in de grote steden ook van traditionele kerken. De kerk van de toekomst zal in Europa letterlijker veelkleuriger worden.

Dat het christendom in Europa toekomst heeft, is voor prof. Paas eigenlijk geen vraag. De volkskerken zijn volgens hem passé. „Maar wat ik zie, is een groeiend aantal gemeenschappen met veel jonge christenen, vol bezieling en elan.”

Een vitale kerk is een vruchtdragende minderheid, stelt de hoogleraar. „Dat zijn mensen die elkaar liefhebben en zorg dragen voor anderen. Een kleine kerk die in de omgeving goed bekendstaat en zich om haar naasten bekommert, kan ook vitaal zijn. En dat kan misschien niet worden gezegd van een grote gemeente die zich uit de wereld heeft teruggetrokken en zich alleen om haar eigen zuiverheid bekommert.”