Commentaar: Obama kan belofte sluiting Guantanamo niet inlossen
De Amerikaanse president Barack Obama heeft niet veel tijd meer. Over minder dan een jaar wordt zijn opvolger gekozen en moet hij het Witte Huis uit.
Weinig tijd dus nog om verkiezingsbeloften waar te maken. Overigens zijn er inmiddels niet zo veel electorale toezeggingen meer over. Obama trok de Amerikaanse troepen uit Irak en Afghanistan terug. Hij maakte een einde aan het taboe op homo’s in het leger en verruimde de mogelijkheden voor abortus en stamcelonderzoek.
Eén belofte staat echter nog. Dat is de wens van het staatshoofd om de omstreden gevangenis Guantanamo Bay in Cuba te sluiten. Obama beloofde het Amerikaanse volk meer dan eens dat de poorten van het complex nog tijdens zijn ambtsperiode dicht zouden gaan.
Meer dan eens bleek die belofte niet waar te maken. Zowel politiek als juridisch zitten er te veel haken en ogen aan het sluiten van Guantanamo. De Amerikaanse regering beschouwde de basis in Cuba aanvankelijk als Cubaans grondgebied. Daardoor zouden gedetineerden er niet dezelfde rechten hebben als in de Verenigde Staten zelf. Daarmee lag de weg naar marteling open, en die is ook diverse keren bewandeld.
De rechter bepaalde echter al in 2004 dat gevangenen in Guantanamo dezelfde rechten hebben als gedetineerden op het Amerikaanse vasteland. Toch slaagde Obama er niet in het complex te sluiten, hoewel hij daar na zijn aantreden in 2009 expliciet opdracht voor had gegeven.
Intussen lijkt er een nieuwe kink in de kabel te zijn gekomen. Het Amerikaanse ministerie van Defensie heeft laten onderzoeken of het mogelijk is een vergelijkbaar detentiecentrum op het grondgebied van de Verenigde Staten te bouwen. Deze week bleek dat de kosten van een dergelijk project ongeveer 600 miljoen dollar (556 miljoen euro) zouden bedragen. En dat vindt het Witte Huis te veel.
Het is ronduit bizar dat de Amerikaanse regering, die het gewend is om miljarden aan oorlogen en terreurbestrijding uit te geven, niet bereid is dit bedrag neer te tellen voor een alternatief voor Guantanamo.
Het gevangeniscomplex is al jarenlang een ernstige smet op het blazoen van de Verenigde Staten. Alleen al om het zuiveren van het Amerikaanse imago zou Washington er goed aan doen dit alternatief nog eens terdege te overwegen.
Overigens hebben ook veel andere landen boter op het hoofd als het om Guantanamo gaat. Zij lieten de Amerikaanse inlichtingendienst CIA in het geheim van hun luchthavens gebruikmaken om gevangenen naar Guantanamo te transporteren. Toch hebben ze ernstige kritiek op de gang van zaken in het detentiecomplex. Maar tegelijkertijd weigeren de meeste staten ook maar één gevangene uit Guantanamo op te nemen om zo de sluiting van het kamp te bespoedigen.
Kortom, Obama zal de sluiting van Guantanamo vermoedelijk niet op zijn presidentiële takenlijstje kunnen afstrepen.