De redactie van de recent verschenen ”Samenleesbijbel” kiest voor een geheel andere insteek. Zij presenteert een vereenvoudigde tekst van de Bijbel met hippe doe-opdrachten.

Op initiatief van het Nederlands Bijbelgenootschap en in samenwerking met uitgeverij Royal Jongbloed en de Jeugdorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland (JOP) kwam de ”Samenleesbijbel” tot stand. Het product heeft als doel het lezen van de Bijbel gemakkelijker te maken voor kinderen. Zoals de titel als zegt: voor gezamenlijk gebruik binnen het gezin. Dit ondersteunt de geloofsopvoeding van kinderen en helpt hen om hun weg te vinden in de Bijbel. De redactie wil Bijbellezen „leuk maken.”

De ”Samenleesbijbel” onderscheidt zich van kinderbijbels doordat hij zo veel mogelijk de werkelijke tekst van de Bijbel als uitgangspunt neemt. Hiervoor gebruikte men de tekst van de ”Bijbel in Gewone Taal”, die uitgaat van een woordenschat van slechts 4000 woorden. Het product is bedoeld voor kinderen van acht tot twaalf jaar. Door de gekozen basistekst staat de inhoud van de ”Samenleesbijbel” dicht bij het begripsvermogen van deze doelgroep.

De opzet van de ”Samenleesbijbel” maakt indruk. Drie verschillende leesroutes leiden kinderen door de Bijbel, langs teksten in het Oude en het Nieuwe Testament. Die routes lopen op in moeilijkheidsgraad. De inhoud omvat de complete Bijbel, van Genesis tot en met Openbaring. Verspreid door de tekst staan 32 themapagina’s. Op deze pagina’s wordt informatie gegeven over de tijd van de Bijbel en over „hoe je thuis samen vorm kunt geven aan geloven.” De bijgevoegde cd met veertig kinderliedjes helpt om hier uiting aan te geven in de gezinspraktijk.

Doop

Wie een Bijbel schrijft voor kinderen ontkomt niet aan duiding van bepaalde Bijbelgedeelten en bijbehorende theologische keuzes. De schrijvers van de ”Samenleesbijbel” lijken daarbij zo veel mogelijk de precaire thema’s binnen hun achterban te vermijden. Zo blijft het verbond in relatie tot de kinderdoop geheel buiten beschouwing. Op de themapagina die men wijdt aan het thema ”dopen” wordt het doel van de doop als volgt omschreven: „Christenen in de Bijbel werden gedoopt om duidelijk te maken dat ze helemaal bij Jezus Christus hoorden. Ook nu worden er nog mensen gedoopt. Dat gebeurt niet in alle kerken op dezelfde manier. Hoewel er verschillen zijn, is de betekenis overal hetzelfde: de doop laat zien dat je bij Jezus hoort.”

De ”Samenleesbijbel” lijkt zich met name te richten tot het gelovige kind. Hoewel de Bijbeltekst voor zich spreekt, geven de kaders met toelichting en vragen bij de tekst informatie over de wijze waarop men de inhoud duidt. Zo worden kinderen ertoe opgeroepen het „kwaad de baas te worden.” Bijvoorbeeld naar aanleiding van de geschiedenis van Kaïn die zijn broer doodt. „Heb jij weleens het gevoel gehad dat het kwaad de baas over je wilde zijn? Zo ja, wat deed je toen? Hoe kun je ervoor zorgen dat je op zo’n moment sterker bent dan het kwaad?” Hoewel de afhankelijkheid van God naar voren komt in de toelichting en vragen bij de Bijbeltekst, blijft de rechtvaardiging van de goddeloze vrijwel buiten beschouwing. De ”Samenleesbijbel” heeft een hoog doe-gehalte, waarbij kinderen door praktijkopdrachten kunnen leren om de Bijbelse inhoud handen en voeten te geven. Het bevindelijke aspect van geloven en ”verzoening door voldoening” lijkt te ontbreken, of in elk geval onderbelicht te zijn.

De schrijvers maken geen koppelingen vanuit de Psalmen naar Christus; elke Messiaanse verwijzing ontbreekt. De toelichtingen bij de Psalmen plaatsen de liederen in de context van hun tijd, om het vervolgens daarbij te laten. Dit zijn principiële keuzes die samenhangen met een moderne visie op Schriftuitleg.

Bij Jesaja 53 wordt overigens wel de koppeling naar Jezus Christus gemaakt. „Door Jezus’ dood vergeeft God de fouten van mensen. De dood van Jezus wordt dus gezien als een soort offer, vergelijkbaar met het offeren van een lam.”

Eigentijds

Het is de schrijvers goed gelukt om aansluiting te vinden bij de cultuur en belevingswereld waarin kinderen opgroeien. De praktische opdrachten en verdiepingsvragen zijn eigentijds, begrijpelijk en zetten aan tot nadenken.

Tegelijkertijd kunnen ze voor kinderen vanuit reformatorische gezinnen vervreemdend werken. Zo krijgen de jonge lezers bij Psalm 139 de suggestie mee om onder andere te luisteren naar het lied ”Ken je mij, wie ben ik dan? Weet je mij beter dan ik?” van de populaire zangeres Trijntje Oosterhuis. Met daarbij de vraag: „Welke versie vind je het mooist? En waarom juist die? Welke vind je goed passen bij de psalm?”

Bij de verzoeking in de woestijn (Lukas 4: 1-13) wordt de volgende vergelijking gemaakt: „In een tekenfilm zie je weleens dat iemand op zijn rechterschouder een engeltje heeft en op zijn linkerschouder een duiveltje. Het engeltje fluistert goede dingen in, het duiveltje fluistert slechte dingen in. Dat lijkt op de keuze die Jezus moet maken tussen God en de duivel.” Het behoeft geen toelichting dat hiermee op geen enkele manier recht wordt gedaan aan de strekking van de tekst.

Boekgegevens

Samenleesbijbel, div. auteurs; 
uitg. Nederlands Bijbelgenootschap, Haarlem, 2015; ISBN 978 90 8912 042 7; 2200 blz.; € 59,95.