Waarvoor pleitte Drion precies?

Drion wilde maximale zelfbeschikking voor levensmoede ouderen die hun eigen levenseinde wilden regisseren. „Mijn ideaal is dat oude mensen die op zichzelf zijn aangewezen naar een arts kunnen lopen om de middelen te verkrijgen waarmee zij een eind aan hun leven kunnen maken op het moment dat hun dat zelf aangewezen voorkomt en op een manier die voor hun omgeving aanvaardbaar is”, schreef hij in een essay in NRC Handelsblad.

Hoe werd er destijds op zijn pleidooi gereageerd?

Het debat over de euthanasiewet was destijds al in volle gang en Drion vond in 1991 zeker medestanders voor zijn radicale standpunt. Wel gingen de gedachten in de Tweede Kamer en de ministeries van Justitie en VWS over de euthanasiewet nog een ietwat andere kant op dan Drion voorstond. Drion voelde de tijdgeest aan, maar was tegelijkertijd zijn tijd nog ver vooruit.

Wat was dan het verschil?

In de politiek leefde destijds nog wel het besef dat niet alle euthanasieverzoeken ingewilligd zouden moeten worden, maar alleen die van een beperkte groep. Op z’n minst zou het moeten gaan om mensen die leden aan een medische aandoening. Drion was dat stadium al gepasseerd. Hij koppelde het mogen beschikken over het eigen levenseinde al niet eens meer aan ernstige ongeneeslijke ziekten, zoals kanker. ‘Gewoon’ levensmoe zijn, vond hij al genoeg.

Stierf zijn pleidooi voor een pil daarmee een stille dood?

Nee, helaas niet. Zijn gedachtegoed is in Nederland vanaf 1991 springlevend gebleven. Zo zijn er na het van kracht worden van de euthanasiewet in 2002 tal van pogingen ondernomen om de reikwijdte daarvan zo veel mogelijk te verruimen. Niet in elk pleidooi stond de pil centraal. Wel de gedachte dat wie niet voor euthanasie in aanmerking kwam toch zijn leven moest kunnen beëindigen. Desnoods met hulp van familie, vrienden of gespecialiseerde vrijwilligers.

Het bekendste initiatief was het burgerinitiatief Uit Vrije Wil voor het legaliseren van hulp bij zelfdoding door leken aan ouderen van zeventig jaar en ouder. Grote bekendheid kreeg ook het proefproces dat Albert Heringa uitlokte. Hij hielp in 2008 zijn hoogbejaarde stiefmoeder Moek op haar verzoek te overlijden. In mei werd hij ontslagen van rechtsvervolging, omdat hij zou hebben gehandeld uit overmacht.

Hoe nu verder?

Het is zeer de vraag of de in 2004 overleden Drion anno 2015 nog reden zou zien om te pleiten voor een pil. In 2011 bekrachtigden de belangrijkste toezichthouders dat euthanasie ook is toegestaan bij ouderen die lijden aan een stapeling van niet-terminale ouderdomskwalen. Daarmee is de reikwijdte van de euthanasiewet zeer fors vergroot, op een manier die Drion misschien niet eens voor mogelijk had gehouden.

Naar aanleiding van de kwestie-Heringa zette minister Schippers (VWS) verder de commissie-Schnabel aan het werk die advies moet uitbrengen over het verruimen van de euthanasiewet. Niet uitgesloten is dat ook bepaalde passages in het rapport van deze commissie gewijd zullen zijn aan Drions pil.