Rond het theater in de Franse hoofdstad waren in het verleden vaker demonstraties die te maken hadden met het optreden van de staat Israël. Dat stelde terrorisme-deskundige prof. dr. Beatrice de Graaf zaterdagochtend. „Kennelijk kozen de terroristen niet zomaar een doelwit, maar wellicht bewust een symbolisch doelwit, een theater dat in Joodse handen lijkt te zijn.”

Israëlische en Franse media leggen ook een link met het kennelijk Joodse karakter van het theater.

De Graaf noemt de reeks „bizarre” terreuraanslagen vrijdagavond in Parijs „doordacht en gepland.”

Zijn de inlichtingendiensten in Frankrijk in gebreke gebleven?

„Het is nog te vroeg om die conclusie te trekken. Voor mij is op dit moment een belangrijke vraag: Zijn de terreuracties georganiseerd vanuit het IS-kalifaat, dus bijvoorbeeld vanuit de Syrische stad Raqqa? Dat zou erg zorgelijk zijn. Dan weet IS vanuit het kalifaat het hart van Europa te treffen. Zo’n aanslag is heel moelijk te verijdelen.

Een andere mogelijkheid is dat al in Frankrijk woonachtige sympathisanten van IS achter de aanslagen zitten. Ook dat is natuurlijk al erg genoeg. Dan zijn de terroristen als het ware een soort franchise-organisatie van IS. Iets dergelijks was aan de orde met de Hofstadgroep in Nederland. Dat terreurnetwerk opereerde min of meer op eigen houtje, zonder direct te worden aangestuurd door Al Qaida. Ook de terroristen die in januari dit jaar aanslagen pleegden op de redactie van Charlie Hebdo en op de Joodse supermarkt in Parijs waren uit Frankrijk zelf afkomstig.”

Als de terroristen van de aanslagen in Parijs zijn opgegroeid in Frankrijk, is het zeker zorgelijk dat Franse inlichtingendiensten zo’n grote, georkestreerde aanslag niet hebben weten te voorkomen, stelt de terrorisme-deskundige, verbonden aan de Universiteit Utrecht. „De zeker acht terroristen die vrijdagavond toesloegen moesten aan zware wapens en aan geld zien te komen. Ze moeten helpers hebben gehad.”

Voorsteden

Niet uitgesloten is, schetst De Graaf, dat de moslimterroristen afkomstig zijn uit de beruchte voorsteden van Parijs, de zogeheten banlieus. Daar wonen niet zelden kansarme, criminele jongeren van onder meer Algerijnse en Marokkaanse komaf. „Die banlieus vormen een oerwoud van flats, een no go-area. Probleem is dat de Franse politie er nauwelijks een goede informatiepositie heeft. In die banlieus zullen sommige moslimjongeren sympathie voor IS hebben. Als zij een terreuraanslag voorbereiden, kunnen ze dat redelijk ongestoord doen. Buurtbewoners in die wijken zullen de handelwijze van dit soort jongeren niet snel doorgeven aan de politie.”

Anders dan de Fransen hebben de Engelse en ook Nederlandse autoriteiten meer grip op jongeren in achterstandwijken, stelt De Graaf. „Nederlandse probleembuurten, denk bijvoorbeeld aan de Bijlmer of Amsterdam-West, zijn niet te vergelijken met de banlieus in een miljoenenstad Parijs. Het is hier in Nederland allemaal vele malen kleinschaliger. In Nederland heeft de politie de nodige contacten in achterstandbuurten, bijvoorbeeld met wijkagenten en buurtwerkers. Zo kan de politie zicht houden op mogelijk radicaliserende jongeren. Dat is een goede zaak. De Franse politie is wel goed in reagéren op terreur zoals die zich vannacht voordeed, maar op het terrein van het voorkómen van dit soort aanslagen blijven de Franse autoriteiten in gebreke.”

IS eist de aanslagen op en meldt dat de Fransen „zelfs in angst naar de markt gaan” zolang de Franse bombardementen op IS in Syrië en Irak doorgaan.

„IS heeft de aanslagen opgeëist. Maar of dat ook echt klopt, is op dit moment nog niet te zeggen. Natuurlijk is het de bedoeling van IS om angst te zaaien. De terroristen hebben Frankrijk in het hart getroffen. Dat is eng.”