Kinzer, oud-directeur van een Messiaans-Joods theologisch instituut en rabbijn van een Messiaans-Joodse gemeente in de Amerikaanse staat Michigan, spreekt deze week voor diverse organisaties in Nederland. Maandag hield hij twee lezingen op de eerste studiedag van de in april opgerichte Jules Isaac Stichting.

De stichting ontleent haar naam aan de Frans-Joodse historicus Jules Isaac (1877-1963), legt voorzitter Jeroen Bol aan het begin van de studiedag uit. Gedreven door zijn ervaringen in de Tweede Wereldoorlog bestudeerde Isaac de (kerk)historische worstels van het antisemitisme. Het doel van de Jules Isaac Stichting is bij te dragen aan een theologisch denken dat de vervangingstheologie „definitief van zich heeft weten af te schudden.” Het werk van Kinzer is daarbij een belangrijke inspiratiebron, aldus Bol.

Zijn visie heeft alles te maken met zijn persoonlijke ervaringen, vertelt Kinzer aan het begin van zijn eerste lezing. Nadat hij als niet-praktiserende Jood op 21-jarige tot geloof in Jezus kwam, keerde hij terug naar de synagoge. „Daar ontmoette ik God op een krachtige manier, maar ook Jezus. Zijn naam werd niet genoemd, maar toch ervoer ik Hem overal. In het bijzonder toen we het Loofhuttenfeest vierden en Psalm 118 zongen.”

Naar eigen zeggen is Kinzer nu al veertig jaar bezig om theologisch te duiden wat hij toen meemaakte. „Ik probeer trouw te zijn aan de tekst van de Bijbel, maar wel aan de hand van de vragen die voortkomen uit mijn eigen ervaring.”

Jezus is voor altijd in het hart van Israël, want als Messias belichaamt Hij heel Israël, zo verwoordt de Messiaanse theoloog de grondgedachte van zijn Israëlchristologie. Ter onderbouwing verwijst hij naar Messiaanse titels in het Oude Testament zoals ”Knecht des Heeren” en ”Zoon van God”. Deze worden gegeven aan zowel de Messias als aan Israël als geheel. In het Nieuwe Testament benadrukt met name Mattheüs de „radicale identificatie” van Jezus met Israël.

Veel theologen zien dit verband en concluderen dat Jezus in de plaats van Israël komt. Joden die niet in Hem geloven, snijden zich af van Israël. Kinzer: „Dat kun je alleen maar stellen als je niet gelooft dat Romeinen 9-11 spreekt over Gods onopgeefbare beloften aan Israël. Joden vluchten van Hem weg, maar Hij niet van hen.”

Kinzer ziet dit geïllustreerd in de geschiedenis van Jozef en zijn broers, die hij leest als een typologie van Jezus’ relatie met Israël. De broers verkopen Jozef, waarna hij koning wordt over de heidense Egyptenaren. Maar later komen ze bij hem terug. „Op een dag zal Jozef de Egyptenaren de kamer uitsturen en zeggen: Ik ben Jozef, jullie broer.”

Toegewijd

De eerste christenen in Jeruzalem waren toegewijd aan de tempel en aan de Thora, aldus Kinzer in zijn tweede lezing gisteren. Daarmee maakten ze zichtbaar dat de opgewekte Messias leeft in het midden van Zijn volk. Het Bijbelboek Handelingen laat zien hoe deze gemeenschap zich opent en mensen uit andere volken ontvangt, zonder dat deze Jood hoeven te worden.

Het lichaam van de Messias heeft daarmee volgens Kinzer een „tweevoudig karakter.” De „tragedie van de geschiedenis” is echter dat de kerk al snel van gelovigen uit de Joden is gaan eisen hun Jood-zijn af te leggen. Daardoor is de aanwezigheid van Jezus in Israël achttien eeuwen lang in het duister gehuld geweest.

De opkomende Messiaans-Joodse beweging maakt deze werkelijkheid nu weer zichtbaar, als een brug tussen Israël en de kerk. „Want Jezus leeft in het hart van Israël en Israël leeft in het hart van de kerk.”