De VVD-fractievoorzitter herhaalde dinsdagmorgen in het Radio 1 Journaal de kritiek die hij maandag op een partijbijeenkomst in Sneek al had geuit.

De liberaal riep de CDA-bewindsman daar op niet te lief te zijn en hard in te grijpen. „Waar blijven uw daden? Die zijn uitgebleven.” Hij stelde voor religieuze organisaties die „haat en extremisme” verspreiden en moslimjongeren rekruteren voor de heilige oorlog, de wacht aan te zeggen.

Volgens Van Aartsen is het flauw dat Donner moskeeën niet wil aanpakken omdat hij dan in aanraking komt met de rechten van kerkelijke organisaties. De VVD’er wil verder dat Donner de wet aanpast, zodat justitie informatie over fundamentalisten van de inlichtingendienst AIVD kan gaan gebruiken in strafzaken. Dat is nu nog niet toegestaan.

Premier Balkenende brak maandag in de Verenigde Staten juist een lans voor moskeeën. „Er bestaat in Nederland op dit moment een neiging om vanuit de angst voor de islam de vrijheid van de moskee in het algemeen te willen inperken”, zei Balkenende bij het ontvangen van de Abraham Kuyper-prijs op de universiteit van Princeton. Hij vindt dat de overheid niet moet overgaan tot het sluiten van moskeeën of het controleren van preken van imams. „De vrijheid van godsdienst en vereniging geldt voor de christelijke en islamitische godsdienst in gelijke mate.”

De premier betoogde verder dat de strijd tegen het terrorisme geen strijd tegen de islam is. „Het is het extremisme en het misbruiken van de godsdienst die een bedreiging zijn voor het vreedzaam samenleven, niet de godsdienst zelf.”

De oorlog tegen terreur moet doorgaan, vindt Balkenende. De internationale gemeenschap moet niet zwichten voor geweld en mag Irak nu niet in de steek laten. „Solidariteit met Irak is belangrijk”, aldus de minister-president. Indirect uitte hij daarmee kritiek op de nieuwgekozen Spaanse premier Zapatero. Die wil de Spaanse militairen terughalen uit Irak.

Balkenende liet zich niet uit over een eventuele verlenging van de Nederlandse bijdrage aan de stabilisatiemacht in Irak, maar uit zijn woorden valt op te maken dat de kans groter is geworden dat ons land ook na 1 juli mee zal blijven doen. Balkende zou vanavond met de Amerikaanse president Bush spreken over Irak. De Tweede Kamer heeft hem op het hart gedrukt Bush niets toe te zeggen.

Als het aan de PvdA ligt, ziet het kabinet af van verlenging van de Nederlandse bijdrage. De partij vindt het „wel mooi geweest met de Nederlandse aanwezigheid in Irak”, aldus PvdA-leider Bos tijdens een bijeenkomst in Stadskanaal. Volgens Bos hebben de aanslagen in Madrid geen rol gespeeld bij dit standpunt. De coalitiepartijen VVD en D66 hebben geen goed woord over voor de uitspraken van Bos.

Een meerderheid van de bevolking is het wel met de PvdA-leider eens. Uit een enquête van bureau Intomart GFK blijkt dat 61 procent van de ondervraagden vindt dat de Nederlandse troepen op 1 juli moeten vertrekken uit Irak en dat anderen landen nu maar troepen moeten sturen. Ruim eenderde van de respondenten vindt daarentegen dat de Nederlanders in Irak moeten blijven, ook als de kans op een terreuraanslag in Nederland daardoor groter wordt.