In Duitsland vormt de groep buitenkerkelijken 40 procent van de 275.000 soldaten. Zij zoeken vooral kerkelijke raadgeving bij moeilijkheden in de familie of bij privé-problemen die te maken hebben met de militaire dienst. Wilfried Penner, lid van de Duitse Bondsdag, heeft daar in zijn jaarverslag over 2003 op gewezen. Penner heeft legerzaken en militair pastoraat in zijn pakket. Hij spreekt zijn waardering uit voor het feit dat het verdrag voor militair pastoraat sinds 1 januari dit jaar ook geldt voor protestantse soldaten in de nieuwe bondsstaten. Het bezwaar dat legerpredikanten in een loyaliteitsconflict tussen kerk en staat kunnen komen, bestaat volgens hem niet meer.

In Bad Honnef (bij Bonn) heeft deze week een conferentie van legerpredikanten plaats. Voorzitter Reinhold Robbe is positief over de prestaties van de militaire pastores. De militairen hebben in deze tijd meer dan ooit morele ondersteuning nodig, aldus Robbe. „Het militaire pastoraat is ervoor om voortdurend weer duidelijk te maken dat de waarde van het menselijk leven onaantastbaar is.”

De protestantse legerbisschop Peter Krug (Oldenburg) pleit ervoor de duur van buitenlandse missies te verkleinen van zes naar vier maanden. Daardoor kunnen veel problemen tussen soldaten en hun families worden opgelost, denkt hij. Een genuanceerd oordeel heeft hij in de Duitse discussie over de dienstplicht.

Het is volgens Krug geen uitgemaakte zaak dat een leger dat alleen uit beroepsmilitairen bestaat, minder geld zou kosten. En de steun onder de bevolking voor een leger met dienstplichtigen is groter dan voor een beroepsleger. Met het oog op de buitenlandse missies is juist dat maatschappelijke draagvlak van groot belang, onderstreept Krug.

De verkleining van het Duitse leger laat ook het militaire pastoraat niet onberoerd. Zo zullen tot het jaar 2010 de 118 posten naar 104 worden teruggebracht. Zowel Krug als de militaire decaan Berhard Knauer (Bonn) wijzen op de onrust die het opheffen van pastorale posten onder soldaten teweeg kan brengen. Knauer: „Wij zullen allemaal de onzekerheden onder de soldaten moeten begeleiden.”

De samenwerking tussen protestantse en rooms-katholieke zielszorg in het leger is volgens Krug en Knauer heel goed. De positieve geluiden komen vooral vanuit de missies in het buitenland. Het is de bedoeling dat in de toekomst de protestantse militaire zielszorg vanuit Berlijn gecoördineerd gaat worden.

Ds. A. de Boer, legerpredikant en woonachtig in Ermelo, bevestigt dat de Duitse situatie ook voor Nederland geldt. „Het is zonder meer waar dat je als legerpredikant er zowel voor buitenkerkelijken als voor kerkelijken bent, overeenkomstig de verhoudingen op de kazerne. Je krijgt veel te maken met relatieproblemen onder buitenkerkelijken. In het begin kijken mensen wel argwanend naar je, zo van: moet ik niet heel gelovig zijn om met u te mogen praten? Maar op een gegeven moment, en daar ben ik best trots op, heb je de positie dat je zoete inval bent voor iedereen.”