In de zomervakantie kreeg Van Dijk een verzoek: of de EH onderdak wilde verlenen aan de presentatie van ”Het geheime logboek van topnerd Tycho”. Het is geschreven door kinderboekenschrijfster Corien Oranje en biofysicus prof. dr. Cees Dekker. Het boek is een spannend verhaal waarin kinderen de boodschap krijgen voorgeschoteld dat God de wereld heeft geschapen, maar daarbij gebruik heeft gemaakt van evolutie.

„Ik moest even over de vraag nadenken”, bekent Van Dijk op haar werkkamer in Amersfoort. „Niet zozeer vanwege de inhoud van het boek –ik had het al gelezen– maar vanwege de vraag: Hoe gaan mensen reageren die inhoudelijk niet goed op de hoogte zijn? Precies wat er de afgelopen dagen via de sociale media is gebeurd. Ik zou bijvoorbeeld gezegd hebben dat het een gegeven is dat de wereld door evolutie is ontstaan. Dat is onjuist. Ik heb gezegd dat onze kinderen en jongeren opgroeien in een wereld waarin het als gegeven wordt aangenomen dat die door evolutie is ontstaan. Op basis van het verbasterde citaat vragen mensen zich nu terecht af: Wat is er met de EH, met Els van Dijk gebeurd?”

Waarom zei u toch ja tegen het verzoek?

„Ik ben niet verantwoordelijk voor wat mensen mogelijk gaan denken. Het initiatief waardeer ik. Het gaat erom dat we zoeken naar een verklaring voor het ontstaan van deze wereld en tegelijk onverkort vasthouden aan God als Schepper. Dat is het vertrekpunt van zowel het boek als het symposium. Dat vindt Cees Dekker ook. Hij maakt zich echter zorgen. Als wetenschapper ziet hij dat jongeren tijdens hun studie van hun geloof vallen omdat ze niet breed genoeg zijn geïnformeerd.”

Maar dan moeten ze dus wel schepping én evolutie, het theïsme, omarmen?

„Dat is niet het doel van het symposium. We gaan met elkaar in gesprek over de vraag wat we vertellen aan onze kinderen en jongeren over het ontstaan van deze wereld, en op welke manier we dat doen. Als het over schepping en evolutie gaat, zijn we vaak druk bezig elkaar de maat te nemen. Laten we het nu eens over een andere boeg gooien.”

Is ook het creationistische geluid op het symposium te horen?

„Het is de vraag of dat de taak van de sprekers is. Zij moeten het gesprek initiëren, waarbij er ruimte is voor het benoemen van knelpunten die je tegenkomt als je vasthoudt aan de opvatting dat de wereld 6000 jaar geleden in 6 keer 24 uur is geschapen. Er zijn oprecht gelovige christenen, Dekker is één van hen, die met deze opvatting niet uit de voeten kunnen. Maar creationisten zullen zich zeker laten horen; ze zitten in de zaal.”

Hoe gaat ú zich opstellen?

„Ik ben gevraagd iets over mijn ervaring met jongeren te vertellen. Onze studenten komen met verschillende opvattingen over het ontstaan van de wereld bij ons binnen. Daar hebben wij als EH mee te dealen. Hoe doen we dat? Ik ga mezelf donderdagavond dus niet als creationist, evolutionist of theïst positioneren, want ik ben geen deskundige op dit terrein.”

De EH werd veertig jaar geleden opgericht om tegenwicht te bieden aan het evolutionisme.

„Dat klopt, maar de conclusie mag niet zijn dat de EH een principiële wissel heeft omgezet. We werken wel anders dan veertig jaar geleden. Toen waren we sterk antithetisch. Die houding hebben we allang niet meer. We zijn vóór Christus, vóór het Koninkrijk van God, en proberen onze studenten te leren hoe ze als christen een bijdrage kunnen leveren aan deze samenleving. Sommige zaken zijn voor ons als EH klip-en-klaar, zoals de opstanding van Christus. Die is zo basaal, zo fundamenteel voor het christelijk geloof, daar gaan we niet aan tornen. Als iemand zegt: Daar geloof ik niet zo in, dan hoort hij niet thuis op de EH. Daarnaast zijn er veel onderwerpen waar we met elkaar van mening over kunnen verschillen: de doop, de uitverkiezing, het ontstaan van de wereld. Daar is niet zoiets als een EH-standpunt over.”

Bezorgde mensen in uw achterban zullen zeggen: De EH valt van zijn oprichtingsgeloof af.

„Toen de EH werd opgericht, was elke christen overtuigd van de opvatting: de wereld is in 6 x 24 uur geschapen. Maar afgelopen veertig jaar is er veel gebeurd in de natuurwetenschappen. Nu zeggen veel christenen: Het zou best kunnen zijn dat er evolutie heeft plaatsgehad. Er zijn tal van wetenschappelijke bewijzen dat de aarde ouder is dan 6000 jaar. Dat kunnen we niet negeren. We laten onze studenten die verschillende standpunten zien, zodat ze goed voorbereid naar de universiteit gaan. Bij ons gebeurt dat in een veilige omgeving, maar we gaan ons niet positioneren als een instelling die het evolutionisme aanhangt.”

Op reformatorische middelbare scholen wordt de evolutietheorie ook behandeld, maar krijgen de leerlingen wel te horen dat die opvatting niet strookt met de Bijbel.

„Wij gaan daarin een stap verder. Dat moet kunnen, gezien de leeftijd van onze studenten.”

Sceptici zullen zeggen: het begint met de schepping, daarna is de zondeval aan de beurt, gevolgd door de geboorte, de opstanding en de wederkomst van Jezus.

„Ik zie vooralsnog dat risico niet. De wederkomst was een hot item toen ik tiener was. Hoe moeten we ons die voorstellen? Ik was verbaasd hoe christenen elkaar daarover bestreden. Er gingen mensen de kerk om uit. Bij de oudtestamenticus prof. Becking las ik een wijs woord: We kunnen God niet narekenen, wel vertrouwen. Dat geldt zowel voor het begin van deze wereld als het einde. En prof. Van der Duyn Schouten, oud-rector van de VU, zegt: We zullen straks, in het eeuwige leven, verbaasd staan als we over de precieze gang van zaken bij de schepping horen.”

Sommige ouders van studenten zullen zich zorgen maken over de EH.

„Dat is niet nodig. We schuiven niet op. Het is wel onze verantwoordelijkheid om jongeren te confronteren met vragen die in de moderne wetenschap worden opgeroepen, om ze vervolgens zo toe te rusten dat ze meer en meer onder de indruk raken van hun Schepper. Elke jongere die van z’n geloof valt, is er één te veel.”