Daar stonden ze dan donderdag in de Tweede Kamer, de fractievoorzitters Zijlstra en Samsom van VVD en PvdA. Beiden straalden uit: Oppositie, wij zijn klaar om uw hoon te trotseren over wat het kabinet maandag met onze steun gaat inbrengen in het EU-overleg.

Dat is inderdaad nogal wat, zo bleek de afgelopen dagen. Het plan van Commissievoorzitter Juncker om Syriërs, Eritreeërs en Irakezen die binnenkomen in Griekenland, Italië of Hongarije te herverdelen volgens een bindende verdeelsleutel is wat het kabinet betreft akkoord, maar alleen als tijdelijke noodmaatregel. Het vervolg moet zijn dat alle vluchtelingen die in welk EU-land dan ook binnenkomen, vanuit Brussel over Europa worden verdeeld.

Opvangcentra

Het langetermijnperspectief moet volgens het kabinet zijn dat Europa Turkije, Libanon, Jordanië en andere landen via gerichte investeringen en/of sancties in staat gaat stellen grootschalige voorzieningen te treffen voor het opvangen van vluchtelingen uit Syrië, Irak en Eritrea. Uiteindelijk kan Europa volgens het kabinet dan alle vluchtelingen uit deze landen meteen terugsturen: in dergelijke opvangcentra in hun regio genieten ze dan voldoende bescherming en veiligheid.

Het kabinet wil maandag de garantie dat Europa bereid is aan dat langetermijnperspectief te werken, anders doet Nederland niet aan de herverdeling van vluchtelingen mee.

Totaal onrealistisch, vinden SP, CDA, D66 en GroenLinks die insteek. Zij hielden coalitie en kabinet donderdag voor dat Libanon of Jordanië zich nooit zal scharen achter het VN-vluchtelingenverdrag en dat dergelijke landen nu al tienduizenden ontheemden herbergen.

Ook benadrukten zij dat de EU de welvaartskloof met deze landen nooit zodanig kan dichten dat er helemaal geen migranten meer naar Europa zullen reizen. Volgens SP, D66 en GroenLinks doet het kabinet er verstandiger aan uit te leggen hoe het straks tienduizenden vluchtelingen in Nederland gaat herbergen en integreren. Een groot deel van de Kamer wil daarnaast dat Nederland zich aansluit bij landen die de bombardementen op IS in Irak willen uitbreiden naar Syrië.

Dat de VVD het intensiveren van de opvang in de regio presenteert als voorwaarde om in te stemmen met het herverdelen van vluchtelingen wekt ergernis bij de PvdA. Donderdag nam die irritatie toe, mede dankzij een sarrende oppositie. PvdA-leider Samsom liet zich een paar keer ontvallen dat het door het kabinet geschetste einddoel inderdaad lastig te verwezenlijken is. PvdA-Kamerlid Arib stemde uit frustratie mee met een motie van de oppositie. Daarin wordt het kabinet opgeroepen zich zonder voorwaarden bereid te verklaren tot het willen hervestigen van vluchtelingen.

Topvorm

Gelukkig voor de coalitie verkeerde premier Rutte donderdag opnieuw in topvorm. Hij presenteerde het kabinetsstandpunt als een soort masterplan waarin VVD en PvdA gewoon elk hun aandeel hebben gehad en dat in Europa best weleens bewondering kan gaan oogsten. Zonder zijn enthousiasme en flair zou de coalitie volledig onder de hoon van de oppositie bedolven zijn geraakt.

Herverdeling

Het laat onverlet dat VVD en PvdA door de gekozen inzet nu beide nagelbijtend moeten afwachten hoe het Europese overleg maandag verloopt. Een voor de VVD ongunstige uitkomst zou zijn dat een meerderheid van de Europese ministers besluit tot een spoedige herverdeling van vluchtelingen, maar talmt met het maken van concrete plannen voor het intensiveren van opvang in de regio. De PvdA huivert bij de gedachte dat de EU-lidstaten het niet eens kunnen worden over de herverdeling. De druk om de VVD te trotseren en desnoods zonder gemeenschappelijke verdeling vluchtelingen over te nemen van Griekenland, Italië en Hongarije wordt dan voor de partij wel erg hoog.

Kortom, ontspannen achterover leunen is er niet bij; niet voor de VVD en niet voor de PvdA.