De toenmalige fracties van de VVD, Pro21 en De Lokale Partij pleitten in 2005 vurig voor de mogelijkheid van een referendum in Nijkerk. Ds. D. Riemens herinnerde er gisteravond fijntjes aan in een rondetafelgesprek met de gemeenteraad over zijn burger­initiatief voor een volksraadpleging over winkelopenstelling op zondag. De drie partijen, die een initiatiefvoorstel voor invoering van de koopzondag in de gemeente Nijkerk voorbereiden, lijken nu juist niet voor een referendum te voelen.

Je kunt wel denken dat je weet wat de mensen denken, maar daar kun je je weleens flink in vergissen, hield ds. Riemens de raadsleden voor. „De Nijkerkse bevolking laat niet direct het achterste van de tong zien, is mijn ervaring. De gemeenteraad mag niet op vermoedens afgaan. Het democratisch recht van het referendum is er dankzij die drie partijen van toen. Van hen verwacht ik als eerste steun. In het referendum kunnen álle burgers, ook zij die niet direct met raadsleden in gesprek gaan, zich uitspreken.”

Extra kracht

Het burgerinitiatief van de gereformeerde emeritus predikant en de Nijkerkse ondernemer Kees Schalk is officieel met 59 handtekeningen ondersteund. Om het verzoek extra kracht bij te zetten wordt een aanvullende handtekeningenactie gehouden; Riemens noemde gisteravond een vermoedelijk aantal van 2000 ondertekenaars.

„Als u gaat spreken over de koopzondag, moet u weten wat er leeft bij de burgers”, betoogde Riemens. „Er zijn meer belangen dan alleen die van een paar ondernemers die op zondag open willen. Kleine winkeliers en eenmansbedrijven kunnen soms al zo moeilijk het hoofd boven water houden. Gun hun één dag in de week vrij, we hebben hen nodig om de kernen van Nijkerk, Hoevelaken en Nijkerkerveen levend te houden.”

Een Nijkerkse winkelier liep alvast op de feiten vooruit. „Wat de gemeenteraad besluit over de koopzondag is misschien al wel bekend, maar daar zou u een verkeerde stap mee maken. Voor veel ondernemers is het nu al lastig om de hele week geopend te zijn. In de binnenstad van Nijkerk zijn op maandagmorgen, woensdagmiddag en vrijdagavond winkels dicht. De koopzondag maakt het niet gezelliger en beter. Als er dan drie, vier winkels open zijn, zeggen consumenten: Op zondag is het ook al niks, we winkelen voortaan niet meer in Nijkerk, maar in Amersfoort.”

Geen enkel benul

Volgende week donderdag spreekt een commissie van de gemeenteraad over het burgerinitiatief. Op 24 september besluit de raad of er al dan niet een referendum wordt gehouden. Eind juni, in de raadsvergadering waarin het oude college van CDA en ChristenUnie-SGP viel, lieten De Lokale Partij en Pro21 al duidelijk blijken weinig in een referendum te zien.

„Een referendum is bedoeld om te kijken wat mensen ergens van vinden als je geen enkel benul hebt wat ze ervan vinden”, zei Pro21-fractievoorzitter De Bruin. Met de koopzondag is dat volgens haar niet het geval. „We gaan voor de koopzondag, daarmee doen we niets anders dan een

verkiezingsbelofte inlossen”, merkte fractievoorzitter Klompenhouwer van De Lokale Partij op. De VVD zal zeer waarschijnlijk ook voor de koopzondag stemmen. Het einde van het vorige college was immers het gevolg van een motie voor winkelopenstelling op zondag die de liberalen met De Lokale Partij en Pro21 indienden.

Gezamenlijke coalitie

De drie niet-confessionele partijen zijn het inmiddels eens over een gezamenlijke coalitie. Dinsdag presenteren zij hun plannen. Een van de punten is ongetwijfeld de koopzondag, die met een raadsmeerderheid van veertien tegen dertien voor de fracties binnen handbereik is. Te verwachten is dat in het akkoord tevens een referendum over winkelopenstelling op zondag van de hand wordt gewezen.